1-mavzu: O’qish sifatini jadallashtirish usullari fanining maqsadi va vazifalari

4- mavzu: Ovoz va uning hosil bo’lish manbalari. Ovoz va nafasni birlashtiruvchi mashqlar.
Til -aloqa vositasi yoki qurolidir, nutq esa aloqa jarayonining o’zidir.
Nutq faoliyati - odam tomonidan ijtimoiy - tarixiy tajribani o’zlashtirish va avlodlarga berish yoki kommunikatsiya o’rnatish yoki o’z harakatlarini rivojlantirish maqsadida tildan foydlanish jarayonidir. Nutqning asosiy xususiyatlari:
1. Nutqning tog‘riligi va ravonligi.
2. Nutqning aniqligi va ta’sirchanligi.
3. Nutqning mantiqiyligi.
4. Nutqning tozaligi va ifodaliligi
Nutq madaniyati - ijtimoiy madaniyatni, kishilik jamiyati madaniyatini aks ettiruvchi bir ko'zgudir. Nutq madaniyati adabiy tilning har ikki shakli — yozma va og'zaki shakli uchun zarurdir. Nutq madaniyatiga e’tibor yolg'iz o'qituvchilardan emas, balki har bir fuqarodan ongli ravishda o'zlashtirish talab qilinadigan insoniy fazilatlardan biridir.
Texnik jihatdan nutqiy tajribaga ega bo‘lgan о‘qituvchining nutqi quyidagilarni ta’minlashi kerak:
-o'qituvchi va uning tarbiyalanuvchilari o‘rtasidagi o'zaro munosabati va mahsuldor muloqotini;
-ta’lim jarayonida bilimni to'la qabul qilinishi, anglanishi va mustahkamlanishi;
-o'quvchilar faoliyatiga, ulardagi qobiliyat va iqtidor instinktini shakllantirish maqsadida ongi va hissiyotiga ijobiy ta’sir ko'rsatish;
-o'quvchilarning o'quv va amaliy faoliyatini maqsadga muvofiq tashkil etish.
O‘qituvchining nutq texnikasi - o'qituvchi va o‘quvchilar munosabatini boshqarish rolini ham bajaradi. Bu erda hamma narsa ahamiyatli: o'qituvchining o‘auvchilarga qanday murojaat qilishi, salomlashishi, talablari qanday qo'yishi, qandav ogohlantinshi, xohishini qanday ravon qilishi, nutqining jozibadorligi, chehra ifodasi, qarashi ham о 'quvchilarga ta’sir ko'rsatadi.
Nutqni rivojlantirish badiiy mashqlari.
Bolaning artikulyatsiya organlari (til, lablar, tishlar) hali to‘liq rivojlanmagan, shuning uchun bola to‘liq gaplasha oladi (nutq harakatlarini amalga oshiradi). Buning uchun chaynash, yutish yoki so‘rish orqali rivojlanadigan katta mushaklarni aralashtirib bo‘lmaydigan kichik mushaklarni kuchaytirish kerak. Ular nutq a'zolari uchun mashqlar to‘plami sifatida artikulyatsion gimnastika yordamida mustahkamlanadi, ular kuniga ikki marta (ertalab va bir kunlik uyqudan keyin), ko‘zgu oldida o‘tirgan suhbat paytida yukga tayyorgarlik ko‘rishga yordam beradi. Kompleks statik va dinamik nutq mashqlarini o‘z ichiga oladi, 2-3 daqiqaga taxminan 5 daqiqa kifoya qiladi.

Dumaloq labial mushaklarning rivojlanishi haqida "Tabassum": tishlar yopiq, lablar tabassum bilan kengaytirilgan, bu holatda ular 10-15 soniya ushlab turiladi, keyin bo‘shashadi.

Til muskullarining rivojlanishi to‘g‘risida "Rassom": og‘iz ochiladi, tilning keng uchi yuqori kesma ustiga joylashadi, u yerdan asta-sekin rassom cho‘tkasi kabi osmonga va orqaga o‘tadi.