1-mavzu. Pedagogik tadqiqotlarning mazmuni va mohiyati. Boshlang‘ich ta’lim metodologiyasi o‘quv fani sifatida. Reja

1. Pedagogik ilmiy tadqiqot metodlari tushunchasi.
Boshlang’ish ta’lim metadologiyasi tadqiqot usullarini tanlashga mustahkamasos bo’ladi. Shu sababli hamtadqiqotchi bilishning eng umumiy usullari bilan tanish bo’lishi kerak va bu tadqiqotchiga qaratilayotgan tadqiqot manbaini (hodisa, jarayon yoki predmet) o’rganishga yordam beradi hamda shuning bilan birga tadqiqot manbaini urab to’rgan muhit (dunyo) bilan aloqadorlik qonuniyatlarini hamo’rganishga imkon yaratadi. Demak, bu orqalitadqiqotchi borliqnio’rganishning umumiy tamoyillari, qonunlari va qoidalari bilan tanishgan bo’ladi. Ma’lumki, harqaysi fan yoki ta’lim faqato’zigagina ta’llukli
bo’lgantadqiqot usullaridan foydalanadi va ular hamo’ziga xos keng qamrovlilikka (universallikka) ega bo’ladi. Bu borada aniq (konkret) ilmiy usullarning ba’zi birlari turli fanlarda qo’llanilishi mumkin. Masalan, matematik uslullardan pedagogik, ijtimoiy,
texnik, texnologik va shu kabi tadqiqotlarni olib borishda keng foydalaniladi. Quyida biz ko’proq ishlatiladigan tadqiqot usullari haqidaqisqacha to’xtalamiz.
Tahlil- manbani, muammoni, natijani ilmiy o’rganish uslubi. Bunda tadqiqotobyekti fikran yoki ehtimoliy ravishda tarkibiy qismlarga ajratiladi yoki obyektga mos belgilar va ko’rsatkichlar hamda ularning aloqadorligi o’rganiladi. Ko’rsatkichlar (omillar)
orasidagi bog’lanishlarni o’rganishdan maqsadtadqiqotobyektini ifodalovchi ko’rsatkichlar sonini kamaytirish va ularni asosiy va ikkinchi darajali ko’rsatkichlarga bo’lish masalasi bo’yichaham o’rganiladi.
Sintez - obyektni (obyektlarni) bir butun holda karab, uni (ularni) aks etturuvchi ko’rsatkichlarni (parametrlarni, omillarni) o’zaroaloqadorlik holatdagi tadqiqot usuli.
Odatda, sintez usuli tahlil usulidan keyin, ya’ni obyektni ko’rsatkichlar ierarxiyali tahlilidan keyin, ularni o’zaroaloqadorlik darajalarini hisobga olgan holda olib boriladi.
Induksiya - xususiy tasdiqlardan umumiy tasdiqlarga utish haqidagi tadqiqot usulidir.
Demak, ilmiy tadqiqot ishi davomida xususiy fikrlar, yuriknomalar, ko’rsatmalar asosida tadqiqotning ma’lum bosqichida yoki oxirida umumiy ko’rinishdagi xulosani hosilqiladi va u qonuniyat, qonun, qoida, nazariya ko’rinishida ifodalanishi mumkin.
Induksiya tadqiqot usuli tabiiy va amaliy fanlarda keng tarkalgan lmiy ijodiyot - muammo sifatida.