1-mavzu. “Robototexnika asoslari” faniga kirish. Reja
Fanga oid asosiy tushunchalar
Download 307.63 Kb. Pdf ko'rish
|
Ma`ruza-1 RA
Fanga oid asosiy tushunchalar.
Robototexnika – bu etakchi ilg„or algoritmlarni (dasturlarni) va ishlab chiqarish texnologiyalarini, sensorlarni (sezgi datchiklari) tayyorlash, materialshunoslik, mashinasozlik yutuqlarini doimo qo„llaydigan zamonaviy fandir. Robototexnikani o„rganish xavaskorga yoki mutaxassisga robototexnik loyihalarni har xil faoliyat jabhalarida keng qo„llash imkoniyatlarini ochib beradi. Robotlarni amlda qo„llash robototexnikani rivojlanishini rag„batlantiradi va fanning boshqa sohalarida natijalarga erishish jarayonini harakatga keltiradi. Bugun robotlar foydali qazilma boyliklarni qazib chiqarish, avtomobil yig„ish va hokazo ishlarni amalga oshirmoqda. YAqin kelajakda avtomatik boshqariladigan (xaydovchisiz) avtomobillraning ko„payishi , uy ishlarini bajarishni va talab asosida maxsus uskunalarni yig„io„ ishlarining robotlari paydo bo„lishi kutilmoqda. Robot – bu mexatron qurilma bo„lib u o„z ichiga quyidagi komponentlarni oladi: 1.Datchiklar 2.Seroprivod 3.Boshqarish tizimi 4.Ixtirochilik yoki avtonomlik. ISO 8373:2012 Xalqaro standarti robotga quyidagicha tarif bergan. O„zishchi muhiti ichida harakatlanuvchva unga yuklatilgan vazifani bajaruvchi, muayyan avtanomlik darajasiga ega, ikki va undan ortiq o„q bo„yicha dasturlanadigan harakatlanuvchi mexanizmdir. Robotning ishlash mohiyatini to„g„ri tushunish uchun uning funksional (faoliyatli) izohini keltiramiz. Robot deb - uchta shartga birdaniga javob beradigan unga berilgan harakatlarni bajaruvchi har qanday (mexanik) qurilma. SENSE: sensor yordamida atrofidagi olamni qabul qilish (sezish). Bunday sensorlarga (sezgi) mikrofonlar, kameralar (elektromagnit to„lqinlari spektorining barcha sohalari bo„yicha) har xil elekirmexanik sensorlar va boshqalar. 2.THINK: Atrofdagi fizik dunyoni tushunish va unga yuklatilgan harakatlarni bajarish uchun o„zini tutish modelini qurish. 3.AST: Fizik olamga u yoki bu yo„l bilan tasir qilish. Agar yuqorida keltirilgan shartlardan bittasi bajarilmasa unda bu qurilma robot hisoblanmaydi. Maslan avtonom transport vositasini robototexnikaga kiritish mumkin. Robot – avtomobil sezgi sensorlariga (SENSE) ega bo„lib harakat modelini quradi, atrofdagi dunyoni tushunadi va qaror qabul qiladi (THINK) va harakat qilib o„z vazifasini bajarish uchun zarur harakatlarni amalga oshiradi (AST)(yo„lovchilarni yoki yukni olib borish). Bunday robot ko„zda tutilmagan ko„plagan vaziyatlar paydo bo„ladigan juda qiyin murakkab, tez o„zgaruvchan muhitda ishlaydi.. Fabrikadagi robot – manipulyator oddiy sensorga (SENSE) (bir o„lchamli lazer – uzoqni o„lchagich) ega bo„lib (THINK) operatsiyalar modelini bajarilishini nazorat qiladi va zarur bo„lgan harakatlarni (AST) amalga oshiradi. Boshqa tarafdan atrof muhitni qabul qila oladigan (SENSE) va harakat qila oladigan (AST), biroq atrof muhitni xech qanday modeliga ega emas bo„lsa buni avtomatlashtirishga kiritish mumkin. Bunga misol kofe beruvchi avtomatni ko„rsatish mumkin. Bundan kelib chiqqan holda zamonaviy etakchi robototexnikani intellektualligi bilan ajralib turishiga izohiga to„htalib o„tilgan. Download 307.63 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling