1-Mavzu: Soliqlar va ularning ahamiyati

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI


HAMROYEV HALIM RAJABOVICH


SOLIQLAR VA SOLIQQA TORTISH


fanidan
ma’ruza matnlari
5340100-iqtisodiyot (tarmoqlar bo`yicha)
5140900-kasbiy ta’lim (ijtimoiy-iqtisodiy soha)
yo`nalishlari talabalari uchun
Buxoro-2011
Ma’ruza matnlari amal qilayotgan o`quv dasturiga muvofiq tayyorlangan va unda yangi Soliq kodeksida aks ettirilgan barcha soliqlar va boshqa majburiy to`lovlar qamrab olingan holda har bir soliq va majburiy to`lov turining xususiyatlari, uni hisoblab chiqarish va to`lash, hisobotlarini tuzish va taqdim etish tartibi batafsil yoritilgan. Ma’ruza matnlari iqtisodiyot (tarmoqlar bo`yicha) va kasbiy ta’lim (ijtimoiy-iqtisodiy soha) o`quv yo`nalishlari talablari uchun mo`ljallangan.
Taqrizchilar: Navro`zzoda B.N. –BuxDU iqtisodiyot nazariyasi
kafedrasi mudiri, iqtisod fanlari doktori, professor

Ravshanov Ya.H.-Buxoro viloyat Davlat Soliq

boshqarmasi boshlig`ining birinchi o`rinbosari
Ma’ruza matnlari Iqtisodiyot kafedrasi majlisida muhokama qilingan va tavsiya etilgan- 6 - son bayonnoma, 2009 yil 27 yanvar.
Ma’ruza matnlari Ijtimoiy-iqtisodiy fakul’teti Ilmiy kengashida muhokama qilingan va chop etishga tavsiya etilgan-5-son bayonnoma, 2009 yil 6 fevral.

Hamroyev H.R. Soliqlar va soliqqa tortish. Ma’ruza mathlari. Buxoro Davlat universiteti nashriyoti. Buxoro, 2009 yil, 179 bet.

Mundarija

Kirish		4
1-mavzu.	Soliqlar va ularning ahamiyati. “Soliqlar va soliqqa tortish” fani	5
2-mavzu.	O`zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi va soliq munosabatlarini takomillashtirish muammolari.	17
3-mavzu.	O`zbekistonning soliq siyosati va soliq tizimi	24
4-mavzu.	O`zbekistonda soliq xizmati va ishlarining tashkil etilishi	34
5-mavzu.	Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig`i	44
6-mavzu	Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig`i	62
7-mavzu	Qo`shilgan qiymat solig`i	75
8-mavzu	Aksiz solig`i va yoqilg`i iste’moli solig`i	89
9-mavzu	Yer qa’ridan va suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqlar	99
10-mavzu	Mol-mulk solig`i	111
11-mavzu	Soliq solishning soddalashtirilgan tartibi	123
12-mavzu	Yer solig`i va yagona yer solig`i	134
13-mavzu	Ijtimoiy infratuzilma solig`i va to`lovchilarning ayrim toifalariga soliq solish	146
14-mavzu	Byudjetdan tashqari jamg`armalarga majburiy to`lovlar	154
15-mavzu	Boj to`lovlari va ayrim mahalliy yig`imlar	165
16-mavzu	Soliqlar bo`yicha chet el tajribasi	172

Kirish

Soliqlar O`zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotida muhim rol o`ynaydi. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning ta’kidlashicha, bozor iqtisodiyoti sharoitida ham soliqlar iqtisodiy siyosatni amalga oshirishda eng muhim boshqaruvchi omil bo`lib qoladi. Soliqlar barcha aholining hayoti, korxona va tashkilotlarning faoliyatiga bevosita ta’sir etadigan pul munosabatlarini o`zida mujassamlashtiradi.

Mamlakat rivojlanishining hozirgi bosqichida amalga oshirilayotgan iqtisodiyotni erkinlashtirish va modernizatsiya qilish jarayoni soliq munosabatlarini ham qamrab olmoqda. Soliq siyosatini erkinlashtirish va soliq tizimini takomillashtirishning asosiy maqsadi va yo`nalishi soliq yukini kamaytirish, soliqqa tortish tizimini soddalashtirish va unifikatsiya qilish deb e’tirof etgan edi Respublika Prezidenti. Bularning hammasi ijtimoiy va iqtisodiy sohalar uchun tayyorlanayotgan mutaxassislar soliqlar va boshqa majburiy to`lovlar to`g`risida yetarli darajada mustahkam bilimlar va amaliy ko`nikmalarga ega bo`lishlarini taqozo etadi. Ana shunday bilim berish va ko`nikmalar shakllantirishda o`quv adabiyotlari salmoqli o`rin egallaydi. Mazkur ma’ruza matnlari ham aynan shu maqsadni ko`zlab tayyorlangan.
Ma’ruza matnlari amal qilayotgan o`quv dasturiga muvofiq mamlakat Prezidentining soliq munosabatlarini takomillashtirish borasidagi ko`rsatmalari va tavsiyalari hamda yangi Soliq kodeksi asosida tayyorlangan. Unda Soliq kodeksida aks ettirilgan barcha soliqlar va boshqa majburiy to`lovlar qamrab olingan bo`lib, har bir mavzu qo`yilgan maqsad va belgilangan rejaga muvofiq yoritilgan, nazorat va muhokama uchun savollar, talabalarning mustaqil ishlari uchun topshiriqlar, adabiyotlar betlari bilan keltirilgan. Bular talabalar tomonidan fanni o`zlashtirishga yordam beradi.