1-мавзу: Суғуртанинг моҳияти ва функциялари

Sug‘urtalanuvchi - qonun asosida yoki ikki tomonlama shartnoma asosida sug‘urta kompaniyasi bilan fuqoralik-huquqiy munosabatlarga kiruvchi yuridik yoki jismoniy shaxs. Sug‘urtalanuvchi uchinchi shaxs foydasiga sug‘urta shartnomasini tuzishga xaqli. Sug‘urtalanuvchi sug‘urta mukofotini o‘z vaqtida to‘lashi shart. Sug‘urta shartnomasini tuzish jarayonida sug‘urtalanuvchi sug‘urta ob’ektiga taalluqli bo‘lgan barcha ma’lumotlarni sug‘urta kompaniyasiga ma’lum qilishi shart.
Sug‘urta qoplamasi - mulkiy sug‘urtada va sug‘urtalanuvchining uchinchi shaxs oldida fuqarolik javobgarligini sug‘urtasida zararni qoplash uchun sug‘urta fondidan to‘lanadigan pul mablag‘i. Sug‘urta qoplamasi sug‘urta summasiga teng yoki undan kam bo‘lishi mumkin. Sug‘urta hodisasi ro‘y berganlik xolati va shakli bo‘yicha adjaster yoki avariya komissarining xulosasi sug‘urta kompaniyasi tomonidan sug‘urta qoplamasi to‘lanishida asos bo‘lib xizmat qiladi.
Syurveyer - sug‘urtaga tortiladigan mol-mulkni ko‘rikdan o‘tkazuvchi sug‘urta kompaniyasining xodimi. Sug‘urta kompaniyasi syurveyerning xulosasi asosida sug‘urta shartnomasini tuzish to‘g‘risida qaror qabul qiladi. CHet el amaliyotida yong‘in havfsizligini ta’minlovchi ixtisoslashgan firmalar, mehnat muhofazasi bo‘yicha tashkilotlar syurveyer funksiyasini bajaradi.
Franshiza - sug‘urta shartnomasi shartlarida ko‘zda tutiladigan sug‘urtalovchining zararni qoplashdan ozod etiladigan qismi. Franshiza sug‘urta summasiga nisbatan foizlarda belgilanadigan shartli va shartsiz franshizalarga bo‘linadi. SHartli franshizada sug‘urtalovchi belgilangan franshiza summasidan oshmaydigan zararni qoplash javobgarligidan ozod etiladi. Bu holda, agar ko‘rilgan zarar miqdori franshiza summasi miqdoridan oshib ketsa, sug‘urta kompaniyasi zararni to‘liq qoplaydi. SHartsiz franshizada ko‘rilgan zarar franshiza summasidan chegirilib qoplanadi.
Fraxt - dengiz yoki havo yo‘llari orqali yukni tashishda to‘lanadigan haq. Ushbu haq tarif yoki yukni tashish to‘g‘risidagi shartnoma bo‘yicha o‘zaro kelishilgan narx asosida to‘lanadi. Dengiz sug‘urtasida yuklarni tashishda fraxt polisi yoziladi va fraxt qiluvchiga beriladi.