1-mavzu: sug’urta ishi fanining predmeti, ob’ekti, maqsadi, vazifalari

“Sug`urta ishi” fanidan o`quv uslubiy majmua 
234 
11. O‘zbekistonda fuqaro aviatsiyasi risklari,uni sug‘urtalash mexanizmi va 
rivojlantirish masalalari.
12. Sug‘urta kompaniyasi daromadlari va uni oshirish yo‘llari.
13. Jismoniy shaxslarga tegishli mol-mulklarni sug‘urtalash mexanizmi va uni 
takomillashtirish masalalari.
14. Sug‘urta kompaniyasi to‘lov qobiliyatini mustahkamlash yo‘llari. 
15. Hosil sug‘urtasi: xalqaro amaliyot, hozirgi vaziyat va muammolar. 
16. Sug‘urta risklarini boshqarishning asosiy yo‘nalishlari (“O‘zbekinvest” 
eksport-import milliy sug‘urta kompaniyasi misolida). 
17. Hayot sug‘urtasi bozorida zamonaviy sug‘urta mahsulotlari (Evropa Ittifoqi 
davlatlari misolida). 
18. Auditorlarning kasbiy javobgarligini sug‘urta kilish va uni takomillashtirish. 
19. Tashuvchilarning fuqarolik javobgarligini sug‘urtalash mexanizmi va uni 
takomillashtirish yo‘nalishlari.
20. Sug‘urta da’volari va ularni tartibga solish amaliyotini takomillashtirish. 
 
 
MAVZUGA OID MASALALAR VA ULARNI ECHISH USLUBI 
 
Masala 1. Baxtsiz hodisadan sug‘urta shartnomasi bo‘yicha bazaviy sug‘urta 
mukofoti – 30000 so‘m, shartnomaning kunlar bo‘yicha amal qilish davri – 365 
kun, shartnoma kuchga kirgan kundan hisobot kunigacha bo‘lgan kunlar soni – 85 
kun. Ushbu sug‘urta shartnomasi bo‘yicha ishlab topilmagan sug‘urta mukofotini 
“pro rata temporis” usuli asosida toping? 
J: Hni = Bpi x ((Ti – Mi) : Ti) 
Bunda 
Hni – Aniq shartnoma bo‘yicha ishlab topilmagan sug‘urta mukofoti 
Bpi - aniq shartnoma bo‘yicha bazaviy sug‘urta mukofoti 
Ti - aniq sug‘urta shartnomasining kunlar bo‘yicha amal qilish davri 
Mi – aniq sug‘urta shartnomasining kuchga kirgan kunidan hisobot kunigacha 
bo‘lgan kunlar soni 
Demak 
Hni = 30000 x ((365 – 85) : 365) = 22800 so‘m 
Masala 2. Sug‘urtalovchi odatda sug‘urta zahiralarini hisoblashda bir vaqtning 
o‘zida qayta sug‘urtaga berilgan shartnomalar bo‘yicha qayta sug‘urtachining 
mazkur zahiradagi ulushini ham hisoblab boradi. Bu hisob har bir alohida sug‘urta 
shartnomasi bo‘yicha hisoblanadi. N sondagi sug‘urta shartnomasi bo‘yicha qayta 
sug‘urta shartnomasining brutto mukofoti -500 000 so‘m, qayta sug‘urta 
shartnomasi bo‘yicha olingan komission mukofot – 100 000 so‘m, sug‘urtalovchi 
tomonidan shakllantirilgan ishlab topilmagan mukofot zahirasi – 300 000 so‘m, 
sug‘urta shartnomasi bo‘yicha bazaviy sug‘urta mukofoti – 800 000 so‘m. 
Qayta sug‘urtachining ishlab topilmagan mukofot zahirasidagi ulushini 
toping? 

---