1 mavzu tibbiyot deontologiyasi asoslari. Hozirgi zamon tibbiyotida yatrogeniya, evtanaziya muammolari. Muloqot turlari. Klinika faoliyati bilan tanishish. Davolash muassasalari faoliyatini tashkil etish

9- Parxez stoli.
Ko‘rsatma:qandli diabetning yengil va o‘rtacha og’ir turida.Og’ir yoki yengil vaznli, insulinni qabul qilmaydigan yoki kichik dozalarda qabul qiladigan bemorlar, dietani shuningdeк insulin dozasini yoki boshqa shakar kamaytiradigan dorilarni qo’llashda ham buyuriladi.
Maqsadi:uglevod metabolizmini yaxshilash va yog’ almashinuvi kasalliklarining oldini olish, uglevodlarga nisbatan bardoshlik belgilash.
Umumiy xarakteristikasi: Ovqatda uglevod va hayvon yog‘lari tufayli o‘rtacha darajada kamaytirilgan energiya qiymati bilan ovqatlantirish. Protein tarkibi fiziologik meyorga mos keladi. Shakar va shirinliklar chiqarib tashlangan. Natriy xlorid, xolesterin, ekstraktorlar miqdori cheklangan. Lipitropik moddalar, vitaminlar miqdorini oshirib boring. Ovqatlanish uchun tavsiya etilgan ovqatlar: tvorog, yangi baliq, dengiz mahsulotlari, sabzavotlar, mevalar, don donalari, kepkadan non.Pishirilgan va qovurilgan va qovurilgan maxsulotlarni kamaytirish. o‘rniga energiya resursli ovqat qiymati hisoblanadi.Shakar, yoki sorbitolning ksilitoldan yordamida shirin taomlar va ichimliklar uchun.Ozik-ovqat harorati normal.
Kimyoviy tarkibi va energiya qiymati: oqsillar 90-100 g (hayvonlar 55%), 75-80 g (30% o‘simlik) yog‘lari, 300-350 g (asosan polisaxaridlar) uglevodlar; energiya qiymati 9.6-10.5 KJ (2300-2500 kkal); natriy xlor 12 g,suyuqlik mikdori 1,5 litr.
Ovqatlanish tartibi: kuniga 5-6 marta uglevodlarni bir xil taqsimlash.
Mumkin bo’lmagan maxsulot va ovqatlar: yog va yarim tayyorlangan mahsulotlar; kuchli, yog‘li bulyonlar, semolina, guruch, sutli sho‘rvalar; go‘sht, o‘rdak g’oz,kolbasa, konserva yog‘li maxsulotlar; yog‘li baliq, yog‘da konservalangan ikra,pishloqlar, shirin pishloqli kremlar, krem, guruch, semolina va makaron; tuzlangan sabzavotlar,Uzum, mayiz, banan, anjir, xurmo, shakar, murabbo, shirinliklar, muzqaymoq,yog‘li, uzum va boshqa shirin sharbatlar, shakarli limonadlar; go‘sht va pishiriklar.


10- Parxez stoli.
Ko’rsatmalar: yurak yetishmovchiligining klinik belgilari bo‘lmagan YUKT kasalligi.
Maqsadi: qon aylanishini yaxshilash, YUKT, jigar va buyraklarning ishlashini, metabolizmni yaxshilash.
Xarakteristikasi: yog‘lar va qisman uglevodlar tufayli energiya qiymatining pasayishi. Natriy xlorid miqdori sezilarli darajada cheklanganligi, suyuqlikni istemol qilishni kamayishi. Kardiovaskulyar va asab tizimlarini tasir qiluvchi moddalar. Kaliy, magniy, lipotropik moddalar,kislotali tasirga ega bo‘lgan mahsulotlarni (sut, sabzavot, mevalar) ko‘paytirish. Go‘sht va baliq qaynatiladi. Oziq-ovqat tuzsiz tayyorlanmoqda. Oziq-ovqat harorati normal.
Kimyoviy tarkibi va energiya qiymati: oqsillar 90 g (hayvon maxsulotlari 55-60 foizi), yog‘lar 70 (25-30 foiz o‘simlik), 350-400 g uglevodlar; energiya qiymati 10,5-10,9 КJ (2500-2600 kkal); natriy xlor 6-7 g (qo‘l boshiga 3-5 g), suyuqlik mikdori 1,2 litr.
Oziqlanish tartibi: kuniga 5 marta.
Mumkin bo’lmagan maxsulot va ovqatlar: yangi non, xamirdan yasalgan mahsulotlar, go‘sht, baliq, qo‘ziqorin va baliqlaridan tayyorlangan sho‘rvalar; go‘sht, g’oz, o‘rdak jigar, buyraklar, miya, go‘sht mahsulotlari, souslar, yog‘li, sho‘r, baliq, ikra, baliq konservalari; tuzlangan va yog‘li pishloqlar; qattiq qovurilgan tuxum, loviya, tuzlangan sabzavotlar; ismaloq, jo‘xori, turp, turp, sarimsoq, piyoz, qo‘ziqorin; o‘tkir, yog‘li va sho‘r atirlar; qo‘ziqorin tolasi,mevalar, go‘sht, baliq, qo‘ziqorin bulyoni, xantal, qalampir, tabiiy qahva, kakao, go‘sht va pishiriq.
Parhez № 10a
Ko‘rsatmalar: Jiddiy yurak yetishmovchiligi bilan kuzatiladigan Yurak Qon Tomir Sistemasi kasalliklari
Parhez maqsadlari; YUKT kasalliklari, jigar, buyrakda qon aylanish faoliyatini tiklash . Moddalar almashinuvini jarayonida hosil bo‘lgan ortiqcha moddalarni chiqarib yuborib moddalar almashinuvini normallashtirish.
Umumiy xarakteristika; oqsil, uglevod yog‘ hisobiga energetik qiymatni kamaytirish. Natriy xloridi suyuqlik miqdorini chegaralash. Taomga tuz qo‘shmaslik oliy nerv sistemasi, jigar, YQQ va buyrakga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi moddalarni keskin chegaralanishi. Kaliy lipotrop miqdorining yetarli bo‘lishi. Organizmning ishqoriyligini oshiruvchi moddalarning(meva, sabzavod, sut maxsulotlari) yetarli miqdorda bo‘lishi. Taom odatda qaynatib tayyorlanadi. Qovurilgan taomlar umuman taqiqlanadi. Issiq va sovuq taomlar taqiqlanadi.

Kimyoviy tarkib va energetik qiymati; oqsil 60gr (70%hayvon), yog‘ 50gr (20-25% o‘simlik), uglevodlar 300gr (70-80 gr shakar va boshqa shirinliklar) Energetik qiymati 7.9 kj(1900 kkal) natriy xlorid cheklanadi,suyuqlik mikdori 0.6-0.7 l

Ovqatlanish tartibi; Kunlik taom 6 martada kichik miqdorlarda qabul qilinadi va parhez davomiyligi 4 haftagacha cho‘ziladi.
Cheklanadigan taom va maxsulotlar; yangi yopilgan non va non maxsulotlari, kolbasa turlari,konservalar, dukaklilar, kletchatkali maxsulotlar, xantal, garmidori, kofe, gazlangan ichimliklar , shokolad, kremli maxsulotlar,uzum va uzum sharbati.
Parhez № 10c
Ko‘rsatmalar; ateroskleroz, miokard nfarkti, gipertoniya.
Maqsadi;Ateroskleroz rivojlanshini sekinlashtirish, moddalar almashinuvini yaxshilash, ortiqcha vazndan qutilish, YUKT va nerv sistemasini zo‘riqtirmasdan oziqlanishni taminlash.
Xarakteristikasi;parhezda hayvon yog‘larini va tez hazm bo‘luvchi uglevodlarni chegaralash. Oqsillar fiziologik normaga asosan qo‘shiladi. Osh tuzi, xolestirin va erkin suyuqlikning chegaralanishi. Taomda kaliy, magniy, vitamin C , B, lipotrop moddallar, ozuqa tolalari, linol kislotaning miqdori oshiriladi. Taom tayyorlashda tuz qo‘shilmaydi. Ovqat harorati o‘rtacha.
Ovqatlanish tartibi; katta bo‘lmagan porsiyalarda 5 marta qabul qilinadi.
Cheklanadigan taom va maxsulotlar; garmidori, dukaklilar, yangi yopilgan non va non maxsulotlari, kolbasa turlari,konservalar, kletchatkali maxsulotlar, xantal, garmidori, , kofe, gazlangan ichimliklar,xren , shokolad, kremli maxsulotlar,uzum va uzum sharbati, Smetana, tvorog, ismaloq, lavlagi, choy, go‘sht va yog‘lar.