1-mavzu: XILL reaksiyasi va uning mexanizmi

12-MAVZU: FOTOSINTEZ JADALLIGIGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR

Yorug'lik va uning sifatining ta'siri. Yorug'lik fotosintez
jaravonini asosiy harakatga kelt.mvchi kuchdir. O’simliklar harglar,
tomonidan o'rucha yorug'lik nurlanning fotosintetik faol (400-700 bo'ladi Shuni aytib o'tish lozimki, C₂ o'simliklanda maksimum fotosintez harorat 25-35°C bo'lganda ro'y beradi Agarda harorat bilan birgalikda CO, miqdori ham oshira borilsa fotosintezning mahsuldorligi.
Fotosintez uchun nurlarning spektral taricibi ham katta ahamiyatga
ega Masalan, qizil nurlar u'sirida fotosintez jarayoni o'ta jadallashadi.
Chunki bir kvant qizil nur energiyasi 42 kkal/mol ga teng. Yutilgan qizil
nurlar keyinchalik fotosintez uchun to'la- foydalamlishi mumkin. Ко к
nurbming bir kvantida 70 kkal/mol energiya mavjud. Ushbu nurlarni
yutib xlorofill qo'zg'aladi. Ammo ushbu nuriar energiyasi fotok.myoviy
reaksivalarda foydalangunicha energiyaning bir qwmi issiql.k
energiyasiga aylanadi va tarqalib kcudi. Shuning uchun ko'k nurlarning
samaradorligi past bo'ladi.
Fotosintez mahsuldorligiga qizil va ko'k nurlarning samaradoriig.n.
solishtirvanda boshqa bir qancha hollami ham hisobga olish zarur.
E> + 0.8V
Birinchidan, qizil nurlarning I kvant energiyasi oksidlanish.
qavtanlish potensialining E> + 0.8V miqdordan E^r₀- - 0 8 o'tgandag.
enercivasiga ckvivalentdir. Shuni ham aytib utish lozimki. infraqizil
nurlarning 1 kvant energiyasi suvning yorug'lik oksidlanish. uchun
Ikkinchidan, qizil nurlar doimo quyosh nuriarining to'g'n tushish
holatida ko'p bo'ladi. Masalan. quyosh o'simlikga nisbatan 90
burchakda jovlashsa. uning nuriarining 1/4 qismini qizil nurlar tashk.l
qiladi Agarda quyosh 5° burchakda joylashsa. uning nurianning 2/3
qismini qizil nurlar tashkil qiladi.
O'simliklami qizil va ko'k nurlatda ulaming kvant encrgiyann.
moslab o'stirgan holatda fotosintez mahsulotlarining tarkibi ham
turlkha bo'ladi. Agarda, o'simlikga qizil nurlam.ng tola
ko'rsatkichidan 20% miqdorida ko'k nurlarberilsa toos.mczn.ng jadalligi oshib uning samaradorligi ham yuqoo bo'ladi. Ehtimol, bu hol fotosintezning fotokimyoviy bosqichi ko'k nurlar tomonidan boshqarilishi bilan bog'liqligidan dalolat berishi mumkin