1-мавзу: Юридик психологиянинг предмети, ма=сад ва вазифалари

психологик асослари. 
?
 Кимлар жиноятчи деб аталади? 
Жиноятчилар билан алоқа ўрнатиш учун аввало улар билан 
музокаралар олиб бориш муҳимдир. Музокара олиб бориш қобилияти ѐки 
дипломатия асрлар мобайнида мураккаб ақлий фаолият жараѐни деб 
ҳисоблаб келинган. Тўқнашувларнинг олдини олиш ѐки уларга чек қўйиш, 

---

26 
муроса йўлларини қидириш, иккала тарафни қаноатлантирадиган қарорга 
келиш музокара йўли шартномалар тузиш кўникмасини талаб этади. 
Томонларнинг бири вужудга келган вазиятни ўзгартириш истагини 
билдирган чоғдан бошлаб, музокаралар бошланади. Музокаралар 
инсонлараро муомаланинг юксак воситаси, қадим ўтмишдан бери 
қўлланилиб келинаѐтган ажойиб ихтиросидир. Ҳар қандай ижод каби 
музокара олиб бориш-асабларни таранг қиладиган оғир ақлий меҳнатдир. 
Жиноятчилар 
билан 
музокара 
ўтказишда 
энг 
муҳими 
– 
музокарачиларни танлаш ва тайѐрлашдир. Бу жараѐн кўнгилли истакни, 
номзодларнинг индивидуал хусусиятларини, яъни танг ҳолатларда фикр 
алмаша олиш, қўзғатувчанлик, акс таъсирнинг тезлиги, ўзини тута билиш, 
ҳиссий барқарорлик, ақл-идрокни, муомаласини, характерининг ушбу 
вазифага зарур даражада мувофиқлиги, инсоний фазилат устуворлигини 
тақозо этади.
Музокарачилар психология ва педагогика соҳаларида чуқур билимга 
эга бўлишлари, махсус тайѐргарлик кўрган бўлишлари керак. Бу билимларни 
эгаллашнинг асосий методологик роль ўйнаши бўлиб, бунда жиноятчилар 
билан музокаралар чоғидаги каби конкрет муҳит вужудга келтирилади. 
Ўқиб-ўрганиш жараѐнида психологик кураш, қонунга хилоф хатти-
ҳаракатлардан қайтариш мақсадини кўзлаб, жиноятчиларга таъсир ўтказиш, 
қониқарли битимга эришиш кўникмалари мустаҳкамланади.
Назорат саволлари: 
1. Мулоқот жараѐни кишилар ўртасида қандай амалга оширилади? 
2. Психологик такт қачон бўлиши керак? 
3. Қандай кишиларни жиноятчи деб айтилади? 
4. Кимлар жабрланувчи деб айтилади? 
5. Юридик фаолиятнинг ижтимоий-психологик асослари 

---

27