1. Mehnat muhofazasini

Davlatlar	Rossiya	Garbiy Yevropada
Sharkiy Yevropada
Hammasi (jami)	2	8	12
Baxtsiz vokea natijasida	1,5	0,5	0,8
foizda	13,6	6,25	6,6

1. Xavflarni birday (umulashtirish) deb hisoblash, ya’ni ularning qiyofasini bilib olib koordinati va miqdoriy xususiyatini kursatish.

2. Zarari va foydasini solishtirish asosida xavflardan himoya qilish.
3. Paydo bo’lishi mumkin bo’lgan salbiy xavflarni yo’qotish (xavfning qoldiq deformatsiyasidan kelib chiqqan).
Xavf-xatar-hayotiy faoliyat xavfsizligining markaziy tushunchasi bo’lib, odam sog’lig’iga bevosita yoki boshqa yo’llar bilan zarar yetkazmaydigan, ya’ni ko’ngilsiz xodisalar, oqibat yaratuvchilar tushuniladi. Havoni ifodalaydigan belgilar soni tajribani maqsadga qarab ko’p yoki kamligiga bog’liqdir.
Xavfning bunday tushunchasi olidngi standart tushunchalarni (ishlab chiqarishning xavfli va zararli omillari) o’z ichiga oladi, chunki hayotiy faoliyat xavfsizligida faoliyatning hamma shakllari va omillarini nazarda tutadi. Hayotiy faoliyatga to’g’ri kelmaydigan elementlar sistemasi va kimyoviy va biologik aktiv qismlar tartibi xavfga egadir.
Taksonomiya - bu murakkab xodisalarning tushunchalarini, kishi faoliyatiga qaratilgan narsalarni turkumlash (klassifaksiya) va sistemalash to’g’risidagi fandir. U faoliyat xavfsizligi soxasida ilmiy bilimlarni uyushtirishda, xavflarning tartibini yanada chuqurrok o’rganishda katta ahamiyatga ega. Taksonomiya yangi fan bo’lib, xali tula ishlab chikilmagan. Shuning uchun bu to’g’rida taksonomiyaning ishlangan qismi tgrisida suz olib boramiz:
1. Kelib chiqishi bo’yicha xavflar tabiiy, texnik, ekologik, aralash bo’ladi.
2. Rasmiy standartga asoslanib xavflar xili bo’yicha fizik, kimyoviy, biologik va ruxiy (psixologik) larga bo’linadi.
3. Salbiy oqibatlarning ruy berish vaqti bo’yicha xavflar impulsiv (beixtiyor harakat) va kumuletiv (tusatdan keluvchi) larga bo’linadi.
4. Xavflarning tarkalishiga yo’l kuymaslik bo’yicha (lokalizatsiya) - litosfera, gidrosfera, atmosfera va koinot bilan bog’liq bo’ladi.
5. Xavflar kelib chiqadigan oqibatlari bo’yicha - charchash, kasallanish, jarohatlanish, xaloqatlar, yong’inlar va ulimga olib boradigan sabablar.
6. Xavflar keltiradigan zarari bo’yicha - ijtimoiy, texnik, ekologik va x.k.
7. Xavfni namoyon bo’ladigan muhiti bo’yicha - maishiy, sportli, yo’l transport, ishlab chiqarish va xarbiy.
8. Odamga ta’sir bo’yicha xavf - (aktiv va passiv) o’ta ta’sirchan va sust bo’ladi. Passiv deganda odamning uzi sababchi bo’ladi: bu utkir narsalar, kesadigan, kutarilishda va tushishda, hamda ishkalanishda.
Xavflar ro’yxati. Bu aniq bir tartiblar bo’yicha quyilgan (alfavit) nomlar, atamalar, ro’yxati (o’zgaruvchan harorat, havo tezligi, bosim, yorug’lik, havoni ionizatsiyalash, portlash, gerbetsidi, shovqin, tebranish, yong’in, zaharli moddalar, lazer nuri, el. yoyi va x.k.).
Tavakkal ikki xil bo’ladi:
1. Shaxsiy “tavakkal” - ayrim shaxs uchun aniq xavf turi.
2. Ijtimoiy yoki kupchilik “tavakkal” i - takroriy xodisalar natijasida jarohatlangan insonlar orasidagi bog’liqlik.
Xavflarni o’rganish tartibi uch xil bo’ladi:
I. Bosqich - xavflarni oldindan tahlil etish.
1-qadam xavf manbalarini aniqlash.
2-qadam xavflarni vujudga keltiradigan qismlarni aniqlash.
3-qadam tahlilni chegaralash, ya’ni tekshirilmaydigan xavflarni chiqarib tashlash.
II. Bosqich - xavfli holatlarning ketma-ketligini aniqlash, xodisa va xavflar “daraxtini” (pog’ona) tuzish (panjarasi).
III. Bosqich - oqibatlar tahlili (posledstviye).
To’qimachilik va yengil sanoatida birinchi marta shikastlanishni aniqlagan va “Xavflar daraxti” ni tuzgan prof. Kravets V.A. 2-Rasm.