1. Мехнат психологияси тарихи. Мехнат психологиясининг фан сифатидаги предмети


Мехнат психологиясининг предмети ва системаси


Download 67.61 Kb.
bet2/2
Sana01.05.2023
Hajmi67.61 Kb.
#1420039
1   2
Bog'liq
Мехнат психологиясининг тарихи ва унинг предмети

Мехнат психологиясининг предмети ва системаси.
Укув максади-Мехнат психологиясининг асосий предметлари вазифаларини, унинг сохалар системасини тушуниш ва малакали ишчилар тайерлаш юзасидан олиб бориладиган педагогик фаолиятда уз ихтисоси буйича уларни хал килишда бевосита иштирок этиш. Мехнат психологиясининг предмети. Мехнат психологияси психология фаннинг бир сохаси булиб, турли мехнат фаолиятларидан узига хослигини ижтимоий тарихий ва конкрет ишлаб чикариш шароити, мехнат куроли, мехнат таълими методлари хам психологиянинг мехнаткаш шахс психологик сифатига кура урганади. Мехнат фаолияти - психологик мохияти мехнаткаш шахси хусусиятлари ( унинг касбий кобилияти сифатида) хамда унинг ишлаб чикариш мухити билан узаро хамкорлиги мехнат психологиясининг предметини ташкил килади. Мехнат фаолиятининг психологик мохияти мехнаткашга унинг касби такозо киладиган психик хусусиятларга , холат ва процессларга куйиладиган талаблардан иборат булади.Ишлаб чикариш фаолиятининг, хар хил турлари (касб ва ихтисослар) уни муваффакиятли амалга ошириш учун ишчи шахснинг турли туман хусусиятларини: унинг максадга йуналтирилганлиги, тажрибани, характерни, кобилиятни, психик холатларни, диккат эътиборни, тасаввурни, хотирани фикрлашни, эммоционаликни ва психомоторикани талаб килади- бу мазкур фаолиятга кобилиятни белгилайди. Мехнаткашнинг психик хусусиятлари психик процессларининг холати ва хусусияти турлича, уларнинг ишлаб чикариш фаолияти эса, муайян сифатларни талаб килади. Ишлаб чикаришда мехнаткашларга куядиган талаби ва мехнаткашнинг бу талабларини бажара олиш имкониятлари уртасида карам-каршилик пайдо булади.Бу узлаштирилаетган мехнат турига лаекатли ёки профессионал таълим жараенида хам психологик амалий фаолият давомида талаб килинадиган шахсий сифатлар ривожланиши мумкин технологияси ва техник воситаларни инсоннинг умумий психик хусусиятига мослаштириш зарурати ана шундан келиб чикади. Ишлаб чикаришда мехнаткашга куядиган талаби билан мехнат кашнинг талабни кондирадиш имкони уртасидагизиддиятни йуколган мехнат психологиясининг биринчи асосий проблемасидирки, уни хал килиш у стида психолог мутахассисларгина эмас балки, инженерлар, техниклар, новотор ишчилар ва хунар техника таълими педагоглари хам ишламокдалар. Бу проблемани хал килиш талаблардан техника воситаларига ва ишлаб чикариш технологиясига богликлиги туфайли мураккаблашиб боради. Техника воситалари ва ишлаб чикариш технологияси узгариб туради, улар айни пайтда ишчилар психикасига булган талабни хам узгартиради. Уз навбатида психика хам маълумотлар,тажрибалар оши-шига, шахс муносабатларидан узгаришига караб узгариб туради. Ишчилар узаро хамкорлик киладиган ишлаб чикариш мухити бу
энг аввал улар билан биргаликда битта ишлаб чикариши звеносида бригадада хамда умуман ишлаб чикариш коллективида ишлайдиган кишилардир. Коллектив узининг хар бир аъзосига муайян талаблар куяди. Коллектив ва шахснинг узаро хамкорлигидан мехнат психологиясининг 2 чи мухим проблемаси-ишлаб чикариш процессида шахслараро кулай муносабат хамда коохонада кулай социал психологик мухит яратиш проблемаси вужудга келади.
Ташки мухит- бу ишчи доимо узаро хамкорлик киладиган мехнатнинг моддий ва эстетик шароити хамда ишлаб чикаришнинг техник воситаларидир. Ишнинг температура шароити еритиши ва предметларнинг ишчилар кайфиятига ва кайфиятининг боришига таъсир курсатиб унинг ишга яроклилига ва унумдорлигига ижобий ёки салбий таъсир килади. Ишчи бошкариладиган техника воситалар узининг мураккаблилиги мехнат талаблиги, харакатчанлиги тузук ёки бузуклиги бошкарилишга кулай ёки нокулайлиги ва хатто ташки куриниши билан хам унинг психикасига таъсир этади. Бирок узаро хамкорлмк таъсир техник воситаларни ишчи кандай холатнинг тушиши ва кандай бошкаришга хам боглик. Ташки мухит ичининг юкори даражада ишчанлигини таъминлайдиган даражада кутариш мехнат психологиясининг 3 чи энг асосий проблемасидир. Мехнаткашнинг ишчанлиги. Ишнинг характерлиги иш суръати мароми мехнат ва хордикдан алмашиниб туриши технологик жараен бирга ишлаетган коллектив аъзоларининг узаро хамкорлиги таъминланадиган жисмоний аклий асабга хам боглик. Буларнинг хаммаси ишлаб чикариш мехнатини ташкил килиш системаси томондан таъсинлайди. Механткашларнинг юкори даражадаги иш кобилиятини таъминлаш ва уларнинг мехнат унумдорлигини ошириш максадида мехнат жараенларини психологик асослаш- мехнат психологиясининг энг мухимпроблемалардан биридир. Мехнат психологияси уз проблемаларни хал килишда сифатни ошириш ва мехнат фаолиятини енгиллаштириш учун хамда мехнаткашларга касбий таълим бериш ва уларни мувоффакиятли тарбиялаш улар томонидан касб танлаш ва уни узлаштиришни яхши таъминлаш учун умумий психологияни конуниятларидан фойдаланади:- шу билан бирга мехнат психологияси узт специфик конуниятини кашф эткди. Психологик ходисаларни урганиш улардан мехнатда ва ишчи шахсини шакллантиришнинг фойдаланиш принципларини ишлаб чикарди бу би-
лан умумий психология фанни бойитади. Мехнат психологияси мустакил соха саналадиган социал психология билан хам узвий боглангандир. Мехнат психологияси уз тараккиети давомида мехнат хакида купгина психологик билимларни туплади ва муайян системага келтирди. Механт жараенида улардан окилона мехнаткашлар иш лаекати ва мехнатни унумдорлигини оширишда катта самара беради. Шунинг учун хозирги шароитда мехнат психологияси тугрисидаги билимларни тупловчи ва системаловчи фаннигина эмас ва ишлаб чикариш кучларидан бири булиб хам колди.Мехнат психологияси предметининг узлаштирилишини текшириш.
Download 67.61 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling