1-Misol. Kadmiy tuzlari eritmasiga ishqor qo‘shilsa, kadmiy gidro­k­sid Cd (OH)2, vodorod-sulfid qo‘shilsa, kadmiy sulfid CdS cho‘kmaga tushadi

Koordinatsion birikmalar. Qo‘shaloq tuzlar bilan koordinatsion birikmalar farqlash, oksidlanish-qaytarilish, almashinish, sifat reaksiyalarini yozish. Kompleks birikmalarning tuzilishi va nomenklaturasini o‘rganish.

Amaliy mashg’ulot

1-Misol. Kadmiy tuzlari eritmasiga ishqor qo‘shilsa, kadmiy gidro­k­sid Cd (OH)₂, vodorod-sulfid qo‘shilsa, kadmiy sulfid CdS cho‘kmaga tushadi. Tarkibida 0,1 mol/l KCN bo‘lgan 0,05 M K₂[Cd(CN)₄] eritmasiga ishqor qo‘shilganda cho‘kma hosil bo‘lmasdan, vodorod sulfid qo‘shilganda kadmiy sulfidning cho‘kmaga tushishi sababini izohlang. Kompleks ionning [Cd(CN) ₄]^2- beqarorlik konstantasi qiymati 7,8 · 10^-18.
Yechish: Cd (OH) ₂ va CdS cho‘kmalarining hosil bo‘lish shartlari:
[Cd²⁺][OH^-]² > EK (Cd (OH) ₂) = 4,5 · 10^-15;
[Cd²⁺][S^2-] > EK (CdS) = 8 · 10^-27.
Berilgan sharoitda kompleks birikma eritmasidagi kadmiy ionlari konsentratsiyasini hisoblaymiz:[Cd (CN) ₄]^2- Cd²⁺ + 4 CN^-;


Kadmiy gidroksid cho‘kmasi hosil bo‘lishi uchun zarur bo‘lgan OH^- ionlari konsentratsiyasini hisoblaymiz:

Demak, eritmada OH^- ionlarining konsentratsiyasi 1 mol/l dan kam bo‘lsa, cho‘kma hosil bo‘lmaydi. Quyidagi reaksiyada muvozanat kompleks ion hosil bo‘lish tarafiga siljigan bo‘ladi:
[Cd (CN) ₄]^2- + 2 OH^- Cd (OH) ₂  + 4 CN^-.
Kadmiy sulfid cho‘kmasi hosil bo‘lishi uchun zarur bo‘lgan sulfid ionlari konsentratsiyasini hisoblaymiz:

2 · 10^-12 juda kichkina son, demak eritmada ozgina sulfid ionlarining bo‘lishi cho‘kma hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi. Quyi­dagi reaksiyada muvozanat cho‘kma hosil bo‘lish tarafiga siljigan bo‘ladi:[Cd (CN) ₄]^2- + S^2- CdS↓+ 4 CN^-.
1. K₂[Ni (CN) ₄] ning 0,1 m eritmasida Ni²⁺ ionlari konsentratsiyasini hisoblang. K_beq[Ni (CN) ₄]^2- =3·10^-26
Javob: 1,64 · 10^-6 mol · l.
2. K₂[Cu (CN) ₄] ning 1 l 0,1 m eritmasiga 1 l 0,002 m kaliy sianid eritmasi qo‘shilsa, mis ionlarining konsen­tratsiyasi qanday o‘zgaradi?
K_beq[Cu (CN) ₄]^2- =5·10^-28
Javob: 2,8 · 10¹⁰ marta kamayadi.