1-modul. Falsafa 1-Mavzu. Falsafaning fan va dunyoqarashga doir mohiyati reja Falsafaning predmeti,tuzilishi,funktsiyalari va yangi sohalari

Dogmatika - bu aniq shart-sharoitlarni hisobga olmay qo‘llaniladigan qoida, prinsip, fikrdir. Dogmatik tafakkur falsafadagi amaliyot va fanning yangi ma’lumotlarini hisobga olmay, aniq makon va zamon bilan bog‘liq bo‘lmagan, o‘zgarmas tushuncha hamda qoidalar bilan ish ko‘ruvchi tafakkur usulidir. Догматика, [юнонча dogma,dogmatos – фикр;қарор;таълимот]1. Қанчалик тўғрилиги танқидий текшириб кўрилмай,ҳақиқат сифатида кўр-кўрона қабул қилинган қонун-қоида,фик;ақида.2. Догматизм – экирган,қотиб қолган,бир томонлама назария ва қонун-қоидаларга,ақидаларга асосланган тафаккур; танқидий қарамай, кўр-кўрона фикрлаш; ақидапарастлик.3. Догматик-қотиб қолган,ўзгармас ақидалар тарафдори;ақидапараст.

Sinergetika olamning o‘z-o‘zini tashkil etish, makon va zamonda narsa va hodisalarning azaliy ketma-ketligi, o‘zaro aloqadorligi, ularning muayyan tizimlardan iborat sababiy bog‘lanishlar asosida mavjudligini e’tirof etishga asoslangan ilmiy qarashlar majmuidir. U asosan XX asrning ikkinchi yarmida shakllangan ta’limot bo‘lib, asoschisi Nobel mukofoti sovrindori I.Prigojindir. Bu ta’limotni dialektika asosida shakllangan va uni to‘ldiradigan ilmiy qarashlar majmuasi deydigan, ularga qarshi o‘laroq, dialektika endi kerak emas, uni sinergetika bilan almashtirish lozim deb hisoblovchilar ham bor.

Синергетика атамаси қадимги юнон тилидан келиб чиққан бўлиб, биргалик, бирлашган холда, ҳамкорлик, кўмаклашиш, иштирокчилик ёки кўмаклашувчи, ёрдам берувчи деган маъноларни англатади.

2-savol bayoni

• Dunyoqarash – bu «dunyo» so‘zidan olingan bo‘lib, individ, shaxs, katta va kichik jamoalar, elat, millat, xalqlarning – butun dunyoga, unda o‘zining egallagan o‘rniga, atrofidagi real voqelikka, ularning ayrim voqea-hodisalariga bo‘lgan ilmiy, mafkuraviy, ma’naviy, ilohiy qarashlar tizimidir.

Dunyoqarashning tarkibiy qismlari:

• a) dunyoni sezish – bu odamlarning olamdagi real mavjud narsalarni sezgi organlari orqali his etishi bo‘lib, uni dunyoqarashning emotsional- ruhiy;
• b) dunyoni idrok etish – kishilarning atrof-borliqni orttirilgan tajribasi tufayli timsoliy idrok etishi bo‘lib, uni dunyoqarashning dunyo haqida tasavvurlarning shakllanish;
• v) dunyoni tushunish – dunyoning mohiyatini, undagi narsa va hodisalarning o‘zaro aloqalarini bilib olish bo‘lib, uni dunyoqarashning intellektual darajalaridan tashkil topgan bo‘ladi.