1. Mustamlakachilik davrida Turkiston arxivlari tizimi

Umuman olganda, arxiv komissiyasining asosiy vazifasiga hujjatlami to‘plash va arxiv ishini tartibga keltirish, hujjatli materiallami o‘g‘irlanishini va yo‘qolishini oldini olish, arxiv tashkilotlari hujjatlarini ro‘yxatini tuzishdan oldin bu hujjatlami kerak va keraksizlarga ajratish, tarixiy, ilmiy, amaliy ahamiyati borlaririi doimiy saqlash, bunday qimmatga ega bo‘lmaganlarini yo‘q qilish kirgan. Biroq, ulaming faoliyati huquqiy jihatdan cheklanib, ularda o‘z oldilariga qo‘yilgan vazifani to‘laqonli amalga oshirish imkoniyati (iheklangari edi. Masalan, ularga idoraviy arxivlarda saqlanayotgan'Hujjatlar bilan ishlashga ruxsat berilmagan Va faqatgina arxiv komissiyasi arxivlardagi yo‘qotilgan, ajratilgan hujjatlari orasidan o‘zlariga kerakli hujjatlarhi saralab, ajratib olishlari mumkin edi, xolos. 0 ‘sha vaqtlarda huiddi shundky arxiv tashkiloti Turkistonda hali -hanuz tashkil etilitiagan edi.

Arxiv hujjatlarini saqloviga tashkilot rahbarining shaxsiy buyruqlari asosida katta zarar yetkazilib, tarixiy materiallar yo‘q qilib yuborilgan. Bu fikrimizni, 1914-yildagi gubemiyalardagi arxiv komissiyalari vakillarining I - seyzdida Orenburg arxiv komissiyasi vakili A.V.Popov tomonidan “Harbiy idoralar arxivlari to‘g‘risida” gi ma’ruzasi tasdiqlandi. Uning fikricha, 12 yil mobaynida harbiy tashkilotlar tomonidan yuz minglab yig‘majild ajratilgan ulaming ko‘pchilik qismi 0 ‘rta Osiyoni mustamlaka qilinish masalalarjga, Xiva va Buxorodagi harbiy ekspeditsiyalarga taalluqli bo‘lgan bujjatlar yo‘qotib yuborilgan.

• Arxiv hujjatlarini saqloviga tashkilot rahbarining shaxsiy buyruqlari asosida katta zarar yetkazilib, tarixiy materiallar yo‘q qilib yuborilgan. Bu fikrimizni, 1914-yildagi gubemiyalardagi arxiv komissiyalari vakillarining I - seyzdida Orenburg arxiv komissiyasi vakili A.V.Popov tomonidan “Harbiy idoralar arxivlari to‘g‘risida” gi ma’ruzasi tasdiqlandi. Uning fikricha, 12 yil mobaynida harbiy tashkilotlar tomonidan yuz minglab yig‘majild ajratilgan ulaming ko‘pchilik qismi 0 ‘rta Osiyoni mustamlaka qilinish masalalarjga, Xiva va Buxorodagi harbiy ekspeditsiyalarga taalluqli bo‘lgan bujjatlar yo‘qotib yuborilgan.