1 Neyron. Sinaps

I juft hidlov nervi (n.olfactorius)
Birinchi neyron tanasi burun shilliq pardasida joylashgan bipolyar hujayralar tanasida joylashadi. Dendritlar-hidlov ipchalari-retseptorlardan ta'sirni qabul qilib (g‘alvirsimon suyak ko‘ndalang plastinkasining teshiklari orqali)ichkariga-bosh miya asosiga kirib ikkala yarim sharda(chap va o‘ng tomonda)hidlov so‘g‘onini (bulbus olfactorius),hosil qiladi,ardon neyron bosh miya asosida davom yetib, hidlov yo‘li deb ataladi (tr.olfactorius), ardo‘l hidlov uchburchagida,(trigonum olfactorus), ilma-teshik moddada (septum pallicidum), tiniq to‘siqda, ya'ni birlamchi hidlov markazlarida tamom bo‘ladi. Bu joydan ardon neyron boshlanib bosh miya po‘stlog‘I hidlov markazida tugaydi, bu markaz po‘stloqning chakka bo‘lagidagi “dengiz oti oyog‘i” (guyrus hippocampi) qismidadir.
I juft xidlov nervi - N. Olfactorius.
Xidlov nervi. Buning patologik uzgarishlarida xid bilishning pasayishi (giposmiya), yoki umuman bulmasligi (anosmiya), xidga sezuvchanlik oshishi (giperosmiya), xid bilishni buzilishi (dizosmiya) va xid sezish gallyusinatsiyalari kuzatiladi.
Zararlanish simptomlari – giposmiya yoki anosmiya burun shilliq qavatini mahalliy zararlanishi bilan kechadi (o‘tkir va surunkali rinit).
Giperosmiya – isterikyada kuzatiladi, kam xollarda xomilador ayollarda xam kuzatiladi.Xid sezish gallyusinatsiyalari – tezlikdagi paresteziya epilepsiya bilan og‘rigan bemorlarda boshlang‘ich faza (aura) bilan bo‘lishi mumkin

10. 
    II juft nerv: anatomiya, tekshirish usullari, zararlanish sindromlari
    

II shox ko‘ruv nerv – n. Opticus.
Funksiyasi – ko‘rish va qorachiq reaksiyasining ko‘z to‘rsimon pardasiga yorug‘lik nuri tushishidan boshlanadi.
Sezuvchi nerv bo‘lib, periferiyadan boshlanadi. Ko‘z tubidagi to‘rsimon pardada tasvirlarni qabul qiluvchi retseptorlar bor. O‘rta qismida kolbachasimon retseptorlar, atrofida yesa tayoqchasimon retseptorlar joylashgan bo‘lib ular yorug‘likni, ranglarni, narsalar shaklini qabul qiladi. To‘r pardada yarim qutubli ganglioz hujayralar ham bo‘lib ular tasvirlarni kolbachasimon va tayoqchasimon hujayralardan qabul qiladilar va ko‘ruv nervini tashkil yetadilar. U ko‘ruv teshigi orqali kalla ichiga, miya asosiga kiradi. Turk yegari sohasidan bosh miya asosigacha ko‘ruv nervi deyiladi.