1-oraliq nazorat Savollar

Vaqt va xatar biznes qiymatini baholashning asosiy omillari
hisoblanadi. Vaqt omili bozor iqtisodiyotining barcha jarayonlariga, narxga,
qiymatga, qarorlar qabul qilishga ta sir ko‘rsatuvchi muhim omil hisoblanadi.
Samarasiz yo‘qotilgan vaqt pullarning yo‘qotilganligini anglatadi. Bunga yo‘l
qo‘ymaslikning yagona usuli — sarmoyani ishlashga majbur etish. Agar pul
«o‘lik yuk» bo‘lib yotsa, u darojiaa keltirmaydi. Bunda daromad olish vaqti
ham muhim, chunki olingan daloniad yanada ko‘proq daromad olish uchun
ishlatilishi mumkin. Daromad olish vaqti oraliq vaqt, davrlar bilan o‘lchanadi.
Oraliq vaqt yoki davr bir kungl, bir haftaga, bir oyga, bir chorakka, yarim
yilga yoki bir yilga teng bo'lishi mumkin.
Yangi mulkdor ega bo‘ladigan nazorat darajasi korxonaning bozor qiymatiga
ta’sir ko'rsatuvchi muhim omillardan biri hisoblanadi. Korxona yakka xususiy
mulkka sotib olinishi yoki aksiyalarining nazorat paketi xarid qilinishi mumkin.
Birinchi holatda narx ikkinchi holatdagiga qaraganda yuqori bo‘ladi.
Bozor narxini belgilab beruvchi у ana bir muhim omil mulkning likvidligi
bo'lib hisoblanadi. Bozor qiymat yo‘qolishining kam xatari bilan tezda pulga
aylanishi mumkin bo'lgan aktivlar uchun mukofotni nazarda tutadi.
6. Misol. Prognoz davri tugashiga bir yil qolganda korxonaning pul oqimi 150 ming so’mga teng, diskontlash stavkasi 24 %. Baholovchi prognoz qilingan davrning oxirida daromad o’sishi surati barqarorlashdi va yiliga 2 % ni tashkil etadi deb taxmin qilmoqda. Korxona qiymatini hisoblash zarur.
Berilgan: Yechilishi:
=150 000 =
DR=24%=0.24
t= 2%=0.02
FV=?
Izoh:
–prognozdan keying davrga kutilayotgan qiymat;
- prognoz davridan keyingi (qoldiq) birinchi yildagi daromadlarning pul oqimi;
– diskontlash stavkasi;
– qoldiq davrida pul oqimlarining uzoq muddatli (shartli doimiy) o’sish suratlari.

7.Misol. Kapitalning o’rtacha tortilgan qiymatini (WACC) aniqlang. Jeneral Motors kompaniyasining muomaladagi 710 mln oddiy aksiyalari mavjud. Aksiyaga joriy kotirovka - 55 dollar (ya’ni, k_s – 710 mln dona × 55 dollar = 39,05 mlrd dollar). W_s - korxona kapitali tarkibida oddiy aksiyalarning ulushi 30,5 % ni tashkil etadi. Uning jami qarzdorligining balans qiymati k_d – 69 mlrd dollarni tashkil etadi. W_d - korxona kapitali tarkibida zayom kapitalning ulushi 65 % gat eng. Korporatsiya foydasiga soliq stavkasi (t_c ) – 40 %. Kompaniyada nominal bo’yicha sotiluvchi 4 mlrd dollarlik imtiyozli aksiya bor. W_p - korxona kapitali tarkibida imtiyozli aksiyalarning ulushi 4,5 % ni tashkil etadi.