1. O'zbekiston Respublikasiniing asosiy makroiqtisodiy ko'rsatkichlari tahlili

8 - jadval
2010 – 2021 yillarda O’zbekistonda iste’mol narxlari indeksi dinamikasi (% dа)

Yillar	Iste’mol narxlari indeksi INI %	O’sish (kamayish) % dа
		2010 yilga nisbatan	Oldingi yilga nisbatan
2010	107,5	100	-
2011	107,3	99,8	99,8
2012	107,2	99,9	99,7
2013	107,0	99,8	99,5
2014	106,4	99,4	99,0
2015	105,5	99,2	98,1
2016	105,6	100,1	98,2
2017	109,5	103,7	101,9
2018	117,5	107,3	109,3
2019	114,5	97,4	106,5
2020	112,9	98,6	105,0
2021	110,8	98,1	103,1

Manba: O'zbekiston Respublikasi davlvat statistika qo'mitasi ma'lumotlari asosida tuzilgan

Demak 6 – jadvalda mamlakatimizni 2010-2021 yillar oralig'idagi inflyasiya darajasi va o'zgarish dinamikasi keltirilgan bo'lib, unga ko'ra 2019-2021 yilda INI boshqa yillarga nisbatan tushib ketgan. Bunga sabab qilib 2019-yilda koronavirus tufayli karantin choralari ko'rilishi sabab bo'lgan.
2. Португалия мамлакатининг асосий макроиқтисодий кўрсаткичлар таҳлили
Бугунги кунда Португалия мамлакати дунёнинг ривожланган давлатлари қаторига кириб, ўзининг иқтисодий кўрсаткичлари билан етакчи ўринларда туради.
Португалия ҳудудининг умумий майдони 91 606 км² бўлиб, дунёда ... ўринда туради. Мамлакат билан чегарадош мамлакатларнинг рўйҳати қуйидаги жадвалда келтирилган.
9 - жадвал

Португалия билан чегарадош давлатлар
Ispaniya	1232 km

Мамлакат жами ахолиси 10,3 (2021) млн кишини ташкил қилиб, аҳолининг 66,8 % дан кўп қисми шаҳар, 33,2% га яқини қишлоқ аҳолиси ҳисобланади. Аҳоли зичлиги квадрат километрга 112,4 киши ни ташкил қилади. Аҳолисининг ўртача йиллик ўсиши 0% ни ташкил қилади. Давлат тили сифатида португал (rasmiy), Mirandese (rasmiy, lekin mahalliy sifatida ishlatiladi) тиллари ҳисобланади. Мамлакатнинг пул бирлиги Евро(EUR) ҳисобланади.

.
10- жадвал

2010-2021 yillarda portugaliyaning milliy valyutasi evro ning AQSH dollariga nisbatan almashuv kursi dinamikasi

Yillar	Almashuv kursi evro/$	O’sish (kamayish) sur’ati, %
		Oldingi yilga nisbatan	2010 yilga nisbatan
1	2	3	4
2010	100.00	-	-
2011	100.40	100.4	100.4
2012	98.71	98	98
2013	100.38	101	100
2014	101.05	100	101
2015	98.02	97	98
2016	100.22	102	100
2017	101.20	100	101
2018	103.69	102	103
2019	103.53	99	103
2020	105.91	102	106
2021	106.60	100	107

Manba: knoema.uz

10-jadval ma’lumotlaridan ko’rish mumkinki , Portugaliya evrosining AQSH dollariga nisbatan almashu kursi 2010 yilda 100.00 evro/АQSHdollarini tashkil qilgan bo’lsa , 2021 yilga kelib esa 106,60 evro/АQSH dollarini tashkil qilgan . Bu ma’lumotlarga asoslanib aytish mumkinki Portugaliya evrosining AQSH dollariga nisbatan almashuv kursining barqarorligi oshib brogan.

2010-2021 португалиянинг йилларда ялпи ички маҳсулот (ЯИМ), дефлятор ва аҳоли сони динамикаси
2021 yilda Portugaliya uchun YaIM 250,06 milliard AQSh dollarini tashkil etdi. Portugaliya yalpi ichki mahsuloti so'nggi yillarda sezilarli darajada o'zgargan bo'lsa-da, u 2002-2021 yillar oralig'ida o'sish tendentsiyasiga ega bo'lib, 2021 yilda 250,06 milliard AQSh dollarini tashkil etdi.

Йиллар	ЯИМ (млн.евро)		ЯИМ ўсиши (камайиши), %		ЯИМ дефлятори, %		Аҳоли сони			1 кишига ЯИМ, 2010й. baholarida
	жорий баҳоларда	2010 й. баҳоларида	2010 й = 100	олдинги йилга нисбатан	олдинги йилга нисбатан	2010 й = 100	млн. киши	ўсиш суръати, %
								олдинги йилга нисбатан	2010 й = 100		минг AQSH доллари	2010 й = 100%
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10		11	12
2010	238.31	207.97	100.0	-	-	100.0	10.57	-	-		22.539	-
2011	245.08	204.44	102.84	102.84	98.30	98.30	10.56	99.9	99.9		23.213	98.55%
2012	216.36	196.15	90.78	88.28	95.94	94.31	10.51	99.5	99.43		20.577	91.29%
2013	226.44	194.34	95.01	104.65	90.07	93.44	10.46	99.5	98.96		21.654	96.07%
2014	229.96	195.88	96.49	101.55	100.79	94.18	10.40	99.4	98.39		22.109	98.09%
2015	199.41	199.39	83.67	86.71	101.79	95.87	10.36	99.6	98.01		19.252	85.41%
2016	206.37	203.42	86.59	103.49	102.02	97.81	10.32	99.6	97.63		19.986	88.67%
2017	221.28	210.55	92.85	107.22	103.50	101.24	10.30	99.8	97.44		21.483	95.31%
2018	242.42	216.55	101.72	109.55	102.84	104.12	10.28	99.8	97.25		23.573	104.58%
2019	240.01	222.36	100.71	99.00	102.68	106.91	10.29	100	97.35		23.333	103.52%
2020	228.36	203.58	95.82	95.14	91.55	97.88	10.30	100	97.44		22.177	98.39%
2021	250.06	213.52	104.93	109.50	104.88	102.66	10.30	100	97.44		24.296	107.79%

11 - жадвалда мамлакатнинг ялпи ички маҳсулот (ЯИМ), дефлятор ва аҳоли сони динамикаси келтирилган бўлиб, мамлакатнинг ЯИМ ҳажмининг ошиб борганлигини кўришимиз мумкин. Аҳоли жон бошига ЯИМ ни ҳисоблаганда, ЯИМнинг ўсиши аҳолининг ўсиш даражасидан юқори бўлиб, аҳоли жон бошига ҳисобланган ЯИМ нинг ўсишига олиб келган. Биргина 2015 йилда ЯИМ ҳажми камайган бўлиб, бунинг сабабларидан бири сифатида жаҳон молиявий – иқтисодий инқирозининг таъсири эканлигини айтишимиз мумкин.

Portugaliyada 2010-2021 yillarda yalpi ichki mahsulot tarkibi dinamikasi

Yillar	Mlrd.frank, joriy baholarda
	YaIM	Pirovard iste’mol			инвестиция				соф экспорт
		Jami	Shu jumladan			Jami	Shu jumladan			Jami	Shu jumladan
			Uy xo’jaligi	Davlat			Asosiy k–l shakllanishi	Zahiralarning o’zgarishi			Eksport	Import
1	2=3+6+9	3=4+5	4	5		6=7+8	7	8		9=10-11	10	11
2010	237,7	205.7	156.8	48.9		50.2	49.1	1.142		-18,2	71.5	89.7
2011	532,1	209.4	161.2	48.2		333	45.2	287.8		-10,3	84.3	94.6
2012	-135,6	183.3	143.7	39.6		-317.8	34.3	-352.1		-1,1	81.6	82.7
2013	-151,5	190.6	148.0	42.6		-344.6	33.5	-378.1		2,5	89.6	87.1
2014	783,7	194	151.8	42.2		589.3	34.6	554.7		0,4	92.3	91.9
2015	759,4	167.1	130.6	35.5		590.8	31.0	559.8		1,5	80.9	79.4
2016	778,9	171.1	134.9	36.2		605.4	32.0	573.4		2,4	82.9	80.5
2017	1 048	180.9	142.9	38.0		864.9	37.3	827.6		2,2	94.5	92.3
2018	242,2	196.8	155.7	41.1		44.3	42.6	1.690		1,1	105.2	104.1
2019	1 015	194.4	153.7	40.7		819.5	43.6	775.9		1,1	104.4	103.3

Манба: knoema.uz

Yillar	Foizlarda
	YaIM	Pirovard iste’mol			Investitsiya					Sof eksport
		Jami	Shu jumladan		Jami		Shu jumladan			Jami		Shu jumladan
			Uy xo’jaligi	Davlat			Asosiy k-l shakllanishi	Zahiralarnin g o’zgarishi				Eksport	Import
1	2=3+6+9	3=4+5	4	5		6=7+8		7	8		9=10-11		10	11
2010	100,0	86,4	65,9	20,5		21		20,6	0,4		-7,7		30	37,7
2011	100,0	39,3	30,3	9		62,5		8,5	54		-1,9		15,8	17,7
2012	100,0	-135,1	-105,9	-29,2		234,4		-25,2	259,6		0,8		-60,1	-60,9
2013	100,0	-125,7	-97,6	-28,1		227,4		-22,1	249,5		-116,5		-59,1	57,4
2014	100,0	24,6	19,3	5,3		75,1		4,4	70,7		0		11,7	11,7
2015	100,0	21,7	17,1	4,6		77,7		4	73,7		0,2		10,6	10,4
2016	100,0	21,9	17,3	4,6		77,7		4,1	73,6		0,3		10,6	10,3
2017	100,0	17,2	13,6	3,6		82,4		3,5	78,9		0,2		9	8,8
2018	100,0	81,1	64,2	16,9		18,2		17,5	0,7		0,5		43,4	42,9
2019	100,0	19,1	15,1	4		80,6		4,2	76,4		0,1		10,2	10,1

Portugaliyada 2010-2019 yillarda yalpi ichki maxsulot tarkibi dinamikasi

Manba: knoema.uz

13 – jadval
Демак 12 ва 13 – жадвалларда мамлакат ЯИМ ни миқдорини ва унинг таркиби келтирилган бўлиб, унга кўра ЯИМ да энг катта улуши захираларнинг озгаришига тогри келган. Мисол учун 2012 йилда 259,6% ни ташкил қилганлигидан, унинг ошиши бевосита ЯИМ ни ўсишига таъсир қилади. Шунингдек ЯИМ да инвестицияларни улуши сезиларли даражада ўсганидан келиб чиққан ҳолда айтиш мумкинки, ЯИМ ни миқдорини ўсишида инвестицияларни ҳам аҳамияти катталигидан далолад беради. ЯИМ таркибида давлат харажатларининг ҳам аҳамияти катта ҳисобланади. 2018 йилда соф экспорт 43,4% ташкил қилганини кўришимиз мумкин.