1. O'zbekistonning davlat tuzilish shakli xagida ma 'lumot bering

1. O'zbekistonning davlat tuzilish shakli xagida ma 'lumot bering
2. O'zbekistonda ma'muriy-hududiy birliklar va ularning tasnifi deganda
nimani tushunasiz
3. Ma' muriy-hududiy birliklarni tuzish va tugatish tartibi nima?
4. Ma' muriy-hududiy birliklarning chegaralarini o'zgartirish bu?
5. Qoraqalpog'iston Respublikasining hugugiy maqomi va uning O'zbekiston
Respublikasi bilan munosabatlari xagida ma' lumot bering
6. Yugori toifadagi qismlar bu?
7.O'rta toifadagi qismlar bu?
8.Quyi toifadagi qismlar bu?
Kazuslar
Kazus-1
Deputatlikka nomzodlar Markaziy saylov komissiyasi tomonidan ro yxatga olingan
kundan boshlab, Fuqaro Z. Saidov saylovoldi tashvigoti-saylov kampaniyasi davrida siyosiy
partiyani yoqlab ovoz berishga undashga garatilgan faoliyat olib bora boshladi. U o'z
targ'ibotida A. partiyani davlat partiyasi sifatida e lon qila boshladi. O zining fikriga asos
sifatida amaldagi Prezident va Hukumat mazkur partiya vakillari ekanligini keltirdi. Bu
borada u A. Mansurov siyosiy ragibi bo lgan J. Komilovni B. siyosiy partiyasini "muxolifatchi
partiya" deb atadi. J.Komilov bundan xabar topgach A. partiyani sudga berdi.
Savol:
Vazivatza huquqiy baho bering
Kazus-2
2003 yil 15 mart sanasida O*zbekiston Respublikasida davlat va jamiyat hayotiga doir
muhim masala referendumga qo yildi. Toshkent shahar Uchtepa tumanida vagtinchalik
ro 'yxatda turuvchi O zbekiston Respublikasi fuqarosi B.Saidov referendumga ovoz berish
uchun borganda ovoz beruvchilar ro yxatida uning ismi sharifi yo qligi ma' lum bo'Idi. Ovoz
berish uchastkasi kotibi komissiya a zolari Saidovni u yashash joyida vaqtinchalik ro' yxatda
turganligi tufayli saylovchilar ro yxatiga kiritilmaganligini ma' lum qildi. Komissiya kotibi
tomonidan
fugaroga doimiy turar joyida tashkil etilgan ovoz berish uchastkasida
referendumda gatnashishi mumkinligi to' g'risida ma lumot berildi. Bundan norozi bo'lgan
fugaro B. Saidov prokuratura organiga shikoyat qildi. Prokuratura xodimi ushbu masala sudga
tegishli deb shikoyatni rad etdi. Bu orada referendum tugab, natijalar chiqdi.1. O'zbekistonning davlat tuzilish shakli xagida ma' lumot bering
2. O'zbekistonda ma'muriy-hududiy birliklar va ularning tasnifi deganda
nimani tushunasiz
3. Ma'muriy-hududiy birliklarni tuzish va tugatish tartibi nima?
4. Ma' muriy-hududiy birliklarning chegaralarini o'zgartirish bu?
5. Qoraqalpog iston Respublikasining huquqiy maqomi va uning O'zbekiston
Respublikasi bilan munosabatlari xaqida ma' lumot bering
6. Yugori toifadagi qismlar bu?
7.O'rta toifadagi qismlar bu?
8.Quyi toifadagi qismlar bu?1. Saylov huguqi deganda nimani tushunasiz
2. Saylov prinsiplari xagida ma' lumot bering
3. O*zbekiston saylov gonunchiligining asosiy maqsadi
4. Demokratiyaning eng muhim tamoyili
5. Yangi saylov gonunchiligi tizimiga qaysi gonunlar kiradi?
6.O°zbekiston saylov gonunchiligi xalqaro andozalarga to la mos keladimi?Fugaro Alimov va uning rafigasi Alimova 2015 yilda doimiy yashash uchun AOSher13. Parlament va oliy vakillik organi tushunchalari degamdsa nimani
tushunasiz?
14. Parlamentning funksiyalari bu?
15. O zbekistonda parlament islohotlari qanday tartibda amalga oshiriladi?
16. Oliy Majlis Qonunchilik palatasini tashkil etish. Qonunchilik palatasining
tuzilishi haqida ma' lumot bering
17. Oliy Majlis Senatini tashkil etish Senatning tuzilishi haqida ma' lumot bering
18. Oliy Majlis va uning palatalari vakolatlari haqida ma' lumot bering?
19. Qonun ijodkorligi jarayonining konstitutsiyaviy asoslari bu?
20. Oliy Majlis va O*zbekiston Respublikasi Prezidenti munosabatlari deganda
nimani tushunasiz?
21. Oly Majlis va Vazirlar Mahkamasi munosabatlari hagida ma' lumot bering?
22. Parlament nazorati bu?"Beshchashma" MFY faollari qishloq hududida joylashgan masjiddan foydalanishga
ruxsat berishini so'rab tuman hokimligiga murojaat qildi. Tuman hokimiyati qishloq
aholisining ehtiyojini
inobatga olib, faqat mazkur hududni obodonlashtirish,
ko'kalamzorlashtirish hamda doimiy ravishda toza va ozoda bo lish sharti bilan diniy ibodat
uchun foydalanishga ruxsat berdi.
Masjid va uning atrofidagi hududlarga kerakli daraxt ko chatlari, gul ekish majburiyat
sifatida qishloq aholisi zimmasiga yuklandi. Biroq, oradan ko p o tmasdan viloyat adliya
boshqarmasi tuman hokimining garorini bekor qigan holda ushbu masjiddan foydalanishni
ta' qiqladi.
Vaziyatga hugugiy baho bering.Z-KazUs
Fugaro A. Akbarov o'ziga tegishli bo lgan yer uchastkasini fugaro V Saidovga 35 ming
AQSh dollarga sotib yubordi. Ushbu yer uchastkasining hujjatlarini rasmiylashtirish
jarayonida davlat hokimiyati idoralari ushbu oldi-sotdi shartnomasini amalga oshirishga
to'sqinlik qildi. Yer umummilliy boylik sifatida uning erkin oldi-sotdi qilinishi ta qiqlandi.
A.Akbarov esa ushbu yer uchastkasi mulk qilib beriganligini, unga nisbatan mulk
huquqi mavjud bo'lib, uni tasarrut etish huquqi ham mulk huquqining elementi sitatida unga
tegishli ekanligini keltirib sudga murojaat qildi.
Vaziyatga hugugiy baho bering.3-KazUS.
Fugaro Y.Olimov xizmat vazifasi zarurati bilan Toshkent shahriga oilasi bilan ko' chib
keldi. Uchastka nozir S kun ichida turgan joyi bo yicha hisobga turishi lozimligini rasman
ma' lum qildi. Fugaro Y.Olimov doimiy ro'yxatdan o'tmoqchi bo lib hududdagi militsiya
tayanch punktiga murojaat etganida uchastka inspektor tugaro X.Olimovni Toshkent
shaxrida doimiy ro'yxatdan o'tishga huquqiy yo'qligini aytib, turgan joyi bo'yicha ro' yxatdan
o'tishi mumkinligini ta'kidlab o'tdi. Fugaro Y.Olimov turgan joyi bo icha ro yxatdan
o'tmoqchi bo lganda, esa hujjatlardagi ayrim kamchiliklarni vaj qilib, fuqaroning murojaatini
rad etdi. Bundan norozi bo lgan fugaro Y.Olimov prokuratura organlariga murojaat qildi. U
o'z murojaatida O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida fuqaro respublika hududida bir
joydan ikkinchi joyga ko chish huquqi mavjud ekanligini qayd etdi.
savol:
1. Vaziyatga hugugiy baho bering.
2. Uchastka nozirining xarkatlariga hugugiy baho bering.Nazariy Savollar
1. O'bekistonda prezidentlik institutining tashkil etilishi hagida nimalarni bilasiz?
2. O'zbekistonda prezidentlik institutining rivojlanishi bu ganday o*zgarishlar
yuz berdi?
3. O'zbekistonning davlat boshqaruv shakli ganday?
4. O*zbekistonda Respublikasi Prezidentining davlat hokimiyati tizimidagi
o'rni bu?
5. O zbekiston Respublikasi Prezidentining gasamyodi va uning huquqiy
ogibatlari deganda nimani tushunasiz?
6. O zbekiston Respublikasi Prezidentining vakolatlariga nimalar kiradi?
7. O zbekiston Respublikasi Prezidentining davlat hokimiyatining boshqa
tarmoqlari bilan munosabatlari haqida ma' lumot bering
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan gabul qilinadigan normativ-huquqiy hujjatlar qaysilar va bularga qanday xujjatlarni misol keltirish mumkin?Ogoltin tumanida yashovchi fugaro B. Oliy Majlis gonunchilik palatasi deputatligiga
saylov o'tkazuvchi 54-Bo'z saylov okrugi raisiga Jamoatchilik nazoratini amalga oshirish
maqsadida murojaat qildi. U o'z murojaatida okrug saylov Komissiyasi faoliyatini
jamoatchilik nazoratiga oid gonunchilik normalari asosida hamda o'z. luqarolik pozitsiyasidan
kelib chiqgan holda amalga oshirmoqchi ekanligini ta'kidladi. Okrug saylov komissiyasi raisi
lugar B. mi bunday huguqi yo qligini bildirib, uni Markaziy saylov komissiyasiga murojaat |
gilishi lozimligini bildirdi. Fuqaro B. mazkur holatdan norozi bo lib, O'zbekiston
Respublikasi Konstitutsiyaviy sudiga murojaat quidi.1. Sud hokimiyati - davlat hokimiyati mustaqil tarmog I haqida nimalarni bilasiz?
2. Sud-huquq islohotlari haqida ma' lumot bering?
3. Sud hokimiyati organlari tizimi bu?
4. O'zbekiston Respublikasi Sudyalar oliy kengashi hagida ma' lumot bering
5. Sudyalar Korpusini shakllantirish, sudyalarni saylash va tayinlash ganday
tartibda amalga oshiriladi?
6. Sudlar taoliyatining asosly prinsiplari bu?
7. Konstitutsiyaviy sud ishlarini yuritishning umumiy masalalari deganda nimani
tushunasiz?
8. Ishni Konstitutsiyaviy sud majlisida ko rib chigish qanday tartibda amalga
oshiriladi?
9. Konstitutsiyaviy sudning qarorlari hagida ma' lumot beringKAZUS
I-KazUs
"Beshchashma" MFY faollari qishloq hududida joylashgan masjiddan foydalanishga
russat berishini so'rab tuman hokimligiga murojaat qildi. luman hokimiyati qishloq
aholisining
ehtiyojini inobatga olib, faqat mazkur huduchi
obodonlashtirish,
ko'kalamzorlashtirish hamda doimiy ravishda toza va ozoda bo lish sharti bilan diniy ibodat
uchun toy dalanishga ruxsat berdi.
Masjid va uning atrofidagi hududlarga kerakli daraxt ko chatlari, gul ekish majburiyat
sitatida qishloq aholisi zimmasiga yuklandi. Biroq, oradan ko'p o imasdan viloyat adliya
boshqarmasi tuman hokimining qarorini bekor qilgan holda ushbu masjiddan foydalanishni
ta' giqladi.
vaziyatga huguquy baho bering.
L-Kazus
Fuqaro A.Akbarov o'ziga tegishli bo lgan yer uchastkasini fugaro V .Saidovga 35 ming
AQSh dollarga sotib yubordi. Ushbu yer uchastkasining hujjatlarini rasmiylashtirish
jarayonida davlat hokimiyati idoralari ushbu oldi-sotdi shartnomasini amalga oshirishga
to'sqinlik qildi. Yer umummilliy boylik sifatida uning erkin oldi-sotdi qilinishi ta' qiqlandi.
A.Akbarov esa ushbu yer uchastkasi mulk qilib berilganligini, unga nisbatan mulk
huqugi mavjud bo lib, uni tasarruf etish huguqi ham mulk huquqining elementi sifatida unga
tegishli ekanligini Keltirib sudga murojaat qildi.
Vaziyatga huquqiy baho bering.4- KAZUS
Konstitutsiyaning mohiyatiga mutaxassislar quyidagicha ta rif beri gan:
labuy huqua maktabi vakillari Konstitutsiya - xalq (millat) ning umumiy irodasini
ifodalovchi o'ziga xos ijtimoiy shartnomadir deydilar;
Normativ hugug nazariyasi vakillari esa Konstitutsiya bu oliy huquqiy normaning itoda
bo lishidir deb tushunadilar;
Marksizm-leninizm Konstitutsiyani sinfiy kurashning mahsuli sifatida baholaydi.
Savol:
1. Sizningcha, Jugoridagi ta' riflardan qaysi biri Konstititutsiyaning mohiyatiga mos keladi.
2. Sizningcha, Konstitusyaning mohiyatiga ganday ta 'rif berish mumkin?
3. Konstitutsiyaning mohiyati nimalarni qamrab olishi lozim?
5- KAZUS
Fugaro J. 1992 yil 26 sentyabrda e'lon qilingan Konstitutsiya loyihasiga o°z takliflarini
bildirgan holda tuman hokimligi binosiga keldi. Luman hokimi ushbu takliflarni tuman gazetasida
chop etdi va fuqaroga esa, siz Konstitutsiya loyihasida faol ishtirok etdingiz deya javob berdi. Biroq
J.ning takliflari Konstitutsiya loyihasida o'z ifodasini topmadi. Ushbu holatdan xabar topgan J. tuman
hokimining ustidan sudga shikoyat qildi.
Savol:
1. Fugaroning Konstitutsiya logihasi juzasidan bildirilgan takliflar tuman hokimligiga
lagdim etilganligi to 'g 'rimi?
2. Ushou holatda tuman hokimining harakatlari gonuniymi?
3. Fugaroning o 'z fikrlari Konstitutsiyaga kiritilmaganligi yuzasidan da 'vo qilishi o 'rinlimi?
4. J.ning takliflari gazetada e lon gilinishi umumsalq muhokamasi hisoblanadimi? KAZUS
Fugaro Yu. o'zining buzilgan huquqlarini tiklash maqsadida tuman ichki ishlar organiga
murojaat quidi. Ichki ishlar organi ushbu murojaat boshqa organlariga taalluqli ekanligi bois, uni
tuman prokuraturasiga yubordi. Tuman prokuraturasi ichki ishlar idorasi ishdagi ayrim holatlarni
inobatga olmaganligini keltirib, bu masala bo icha ichki ishlar idorasi shug ullanishi lozimligini
gayd etib murojaatni ichki ishlar idorasiga gaytardi. Bu orada gonunda beigiangan ariza va
shikoyatlarni ko'rib chiqish muddati o'tib ketdi. Fuqaro ichki ishlar idorasiga murojaatning
natijasidan xabardor bo lish uchun borganida ushbu shikoyatni gonunda belgilangan muddatda ko rib
chigishligini aytdi. Ushbu holatda gonuniylik prinsipiga qanchalik roya eti gan.
Savol:
1. Qonuniylik prinsipi nima va u nimalarda namoyon bo ladi?
2. Ushbu holatda gonuniylik prinsipiga ganchalik rioya etilgan?
3. Ichki ishlar idorasining harakatlari to 'g 'rimi?
4. Fugaro ushbu holatda gaysi organga murojaat qilishi lozim?
13- KAZUS
Qirg'iziston Respublikasi fugarosi A. oziga nisbatan qilinayotgan g'ayriinsoniy xatti-
harakatlarga Qirg'iziston hukumati beparvo bo lganligi bois, chegara hududiga kelib O'zbekiston
Respublikasining chegara go' shinlan askarlaridan va mutasaddi shaxslardan bu kabi munosabtalarga
chek go'yishga yordam berishini so raydi. Biroq ushbu shaxslar bu murojaatni rad etadi. Ushbu
holatga baho bering.
Savol:
1. O'zbekiston Respublikasining chegara go shinlari askarlari va mansabdor shaxslarning
xatti-harakatlari gonuniymi?
2. Ushbu fuqaroga yordakm bermaslikning huguqty asosi mavjudmi?19- KAZUS
Fluquqni muhofaza qiluvchi organi xodimi V. fugaro T. ni jinoyat sodir etganlikda gumon qilib
xibsga oldi. Dalillar yetarli bo 'Imaganligi sababli, V. fugaro T ni gumonlanuvchi tariqasida ishga jalb
quish uchun yetarli dalillarni to plaguncha 4 sutka tergov xibsxonasida saqladi. .ning murojaatiga
ko'ra sud ushbu holatda JPKning tegishli normalari buzilgan deb topib V.ga tegishli chora ko'rdi.
Savol:
1. Ushou vaziyatda fugaro T.ning qanday konstitutsiyaviy huquqlari buzilgan?
2. I.ning harakatlarida gonuniy asoslar mavjud bo lishi mumkinmi?
3. Sudning garorini bekor qilish borasida konstitutsiyaviy normalar mavjudmi?
20- KAZUS
Fugaro S. o zining ayrim konstitutsiyaviy huquqlari buzilganligini bilgan holda, uni talab
qilish uchun o'zi kabi huquqlari buzilgan shaxslardan o'n nafarini yig ib O zbekiston Respublikasi
Bosh prokuraturasi binosi oldida piket uyushtirish maqsadida turli xil lozinglar bilan hozir bo lishdi.
Ushbu holatni ko'rgan ichki ishlar xodimlari ularni namoyish o'tkazishda ayblab, ularning
harakatlarni noqonuniy deb topib ushbu shaxslarni tazy1q ostiga oldi.
savol:
1. rugaro piket o 'ikazishga haqlimi?
2. Piket o 'tkazish uchun necha kishi bo 'lishi kerak?
3. Piket o 'tkazishga belgilangan miqdordan ortib ketsa nima bo ladi?
4. Ichki ishlar xodimlarining xatti-hakaratlari gonuniymi?
5. Fugaroning harakatlari piketmi yoki namoyishmi?
21- KAZUS
Viloyat xalq deputatlari Kengashiga deputatlikka o'z nomzodini qo ygan D. unga eng ko'p
ovoz bergan saylov uchastkalari joylashgan hudud arda astalt yotqizib berishi hagida va' da berdi.
Saylov o'tgach D. unga eng ko'p ovoz bergan hududlarni va' da qilganidek asfalt qildirib berdi.
Savol:
1. D.ning harakatlarini gonunimi?
2. Ushbu holatda saylovoldi tashvigotini olib borish goidalari buzilganmi?
3. Saylovoldi tashvigotini o tkazish borasida ganday mezonlar belgilangan?28- KAZUS
Turkmaniston Respublikasi fugarosi D. o'ziga nisbatan qilinayotgan g ayriinsoniy xatti-
harakatlarga Turkmaniston hukumati beparvo bo' lganligi bois, chegara hududiga kelib O zbekiston
Respublikasining chegara go'shinlari askarlaridan va mutasaddi shaxslardan bu kabi
munosabatalarga chek qo'yishga yordam berishini so raydi. Biroq ushbu shaxslar bu murojaatni rad
etadi. Ushbu holatga baho bering.
Savol:
3. O zbekiston Respublikasining chegara go 'shinlari askarlari va mansabdor shaxslarning
xatti-harakatlari gonuniymi.
4. Ushbu fugaroga yordam bermaslikning huquqiy asosi mavjudmi?
29- KAZUS
Fugaro D. uy-joy qurilishini amalga oshirayotganligi bois, ayrim qurilish materiallarini
darvozasi oldiga to'kib qo ydi. Bu holat ko chadan o tishga to sqinlik qilib, qo'ni-qo shnilarning
shikoyatiga sabab bo Idi. D. o'z xatti-harakatlarini asosli ravishda u o z darvozasi oldidan istaganicha
Toydalanishi mumkinligini keltirib o tdi.
Savol:
1. D. ning xatti-harakatlari gonuniymi?
2. go shnilarning shikoyati o rinlimi?
3. Ushbu holatda go 'shnilarning ganday huquqlari buzilgan?
4. D. o zining ganday konstitutsiyaviy burchini bajarmayapti?
30- KALUS
Mahallada bo lib o tgan majlisda mahalla rasi r'. majlisda gap tortishib golishganligi uchun
shu mahallada yashovchi fugaro S.ning otasi mugaddam o g milikda ayblanib qamalib chiqqanligini
aytib, uni "o'g'rining bolasi ham o'g'ri bo' ladi, shundog" ckan sen ham o 'g 'risan" -deb hagoratladi.
Savol:
1. Ushbu gilmishga hugugiy baho bering?
2. MFY raisi o 'zining ganday konstutsiyavy burchini go pol ravishda buzmoqda?
3. Ushbu holatni S. ning sha ni va gadr-gimmatini kamsitish deb baholash mumkinmi?25- KALUS
65 yoshli O'zbekiston Respublikasi fuqarosi Sh. shikoyat xati bilan tuman prokuraturasiga
murojaat qildi. U o'z murojaatida 50 yoshgacha mehnat faoliyatini olib borganligi, yetarlicha ish
stajiga ega ekanligi biroq pensiya yoshiga yetgan bo'Isada, 5 yildan buyon unga hech qanday
pensiya tayinlanmaganini ma' lum qilgan va ijtimoiy ta' minot bo limining u bilan 5 yildan buyon
bog lanmaganligi ustidan shikoyat qilgan. +
Savol:
L. Fugaro Sh.ning murojaati asoslimi?
2. Pensiya tayinlash borasida dastlab kim murojaat qilishi kerak?
3. Sh.ning pensiya olish huqugining konstitutsiyaviy kafolatlarini sanab bering?
26- KAZUS
Toshkent shahar xalq deputatlari Kengashiga deputatlikka o'z nomzodini qo ygan T. unga
eng ko'p ovoz bergan saylov uchastkalari joylashgan hududlarda transformatr o'rtnatib berishi
hagida va'da berdi. Saylov o'tgach T. unga eng ko'p ovoz bergan hududlarni va' da qilganidek
transformatr o 'rnatibberdi.
Savol:
1.1.ning harakatlarini gonunimi?
2. Ushbu holatda saylovoldi tashvigotini olib borish goidalari buzilganmi?
3. Saylovoldi tashvigotini o 'tkazish borasida ganday mezonlar belgilangan?