1. Pedagogik tadqiqotning o'ziga xos uslubiy tamoyillari

Ijtimoiy-pedagogik tadqiqotning bosqichlari

Reja:

1. Pedagogik tadqiqotning o'ziga xos uslubiy tamoyillari
2. Pedagogik tadqiqot usullari
3. Ijtimoiy-pedagogik tadqiqotlarning mazmuni.
4. Ijtimoiy tushunchalar haqida tushuncha.
5. Ijtimoiy faoliyat va uning qonuniyatlari.

1. Pedagogik tadqiqotning o'ziga xos uslubiy tamoyillari
Pedagogikaning umumiy ilmiy metodologiyasini ifodalash mumkin tizimli Atrofdagi voqelik hodisalari va jarayonlarining umumiy aloqasi va o'zaro bog'liqligini aks ettiruvchi yondashuv. U tadqiqotchi va amaliyotchini hayot hodisalarini tahlil qilishga ma'lum tuzilishga va o'z faoliyat qonuniyatlariga ega bo'lgan tizimlar sifatida yondashish zarurligiga yo'naltiradi. Tizimli yondashuvning mohiyati shundaki, nisbatan mustaqil komponentlar alohida emas, balki ularning o'zaro bog'liqligi, rivojlanishi va harakatida ko'rib chiqiladi. U tizimning tarkibiy elementlarining integral tizim xususiyatlarini va sifat xususiyatlarini aniqlash imkonini beradi. Tizimli yondashuvning predmeti, funksional va tarixiy jihatlari tadqiqotning tarixiylik, konkretlik, har tomonlama aloqadorlik va rivojlanishni hisobga olish kabi tamoyillarini birlikda amalga oshirishni taqozo etadi.
Tizimli yondashuv pedagogik nazariya, tajriba va amaliyotning birligi tamoyilini amalga oshirishni taqozo etadi. Pedagogik amaliyot ilmiy bilimlar haqiqatining samarali mezoni, nazariya tomonidan ishlab chiqilgan va qisman tajriba bilan tasdiqlangan qoidalardir. Amaliyot, shuningdek, ta'limning yangi fundamental muammolari manbaiga aylanadi. Shunday qilib, nazariya to'g'ri amaliy echimlar uchun asos bo'lib xizmat qiladi, ammo yuzaga keladigan global muammolar ta'lim amaliyoti, jiddiy izlanishlarni talab qiladigan yangi muammolarni yaratish. Tizimli yondashuv pedagogik tizimda ajratish va rivojlantirish, birinchi navbatda, integral invariant tizimni tashkil etuvchi aloqalar va munosabatlarni, tizimda nima barqaror, o'zgaruvchan, asosiy va ikkinchi darajali ekanligini tahlil qilishni o'z ichiga oladi. U individual tarkibiy qismlar-jarayonlarning shaxsning tizimli bir butun sifatida rivojlanishidagi hissasini aniqlashni nazarda tutadi. Shu nuqtai nazardan, u juda chambarchas bog'liq shaxsiy pedagogik jarayonni rejalashtirish va amalga oshirishda shaxsga maqsad, predmet, natija va uning samaradorligining asosiy mezoni sifatida yo‘naltirishni anglatuvchi yondashuv. Shaxsiy yondashuv shaxsning o'ziga xosligini, uning intellektual va axloqiy erkinligini, hurmat qilish huquqini tan olishni talab qiladi; ta'limda shaxsning moyilligi va ijodiy salohiyatini o'z-o'zini rivojlantirishning tabiiy jarayoniga, tegishli sharoitlarni yaratishga tayanishni o'z ichiga oladi.
Faoliyat shaxs rivojlanishining asosi, vositasi va hal qiluvchi shartidir. Bu fakt pedagogik tadqiqot va amaliyotda shaxs bilan chambarchas bog'liq bo'lgan narsani amalga oshirishni taqozo etadi faoliyat yondashuv. O`quvchilarni mustaqil hayotga, ko`p qirrali faoliyatga tayyorlash uchun ularni turli faoliyat turlariga jalb etish, ya`ni ijtimoiy-axloqiy jihatdan to`la bo`lgan hayotiy faoliyatni tashkil etish zarur. Faoliyat yondashuvi bolani bilim, mehnat va muloqot sub'ekti pozitsiyasiga o'tkazishni talab qiladi. Bu, o'z navbatida, amalga oshirishni talab qiladi ko'p sub'ektiv (dialogik) yondashuv, bu insonning mohiyati uning faoliyatiga qaraganda ancha boy, serqirra va murakkabroq ekanligidan kelib chiqadi. Bunday yondashuv insonning ijobiy salohiyatiga, uning doimiy rivojlanish va o'zini-o'zi takomillashtirishning cheksiz ijodiy imkoniyatlariga ishonishga asoslanadi. Shaxsning faoliyati, uning o'zini-o'zi takomillashtirishga bo'lgan ehtiyoji alohida ko'rib chiqilishi muhimdir. Shaxs faqat muloqot tamoyili asosida qurilgan boshqa odamlar bilan munosabatlar nuqtai nazaridan rivojlanadi. Shaxs va faoliyat yondashuvi bilan birlikda dialogik yondashuv gumanistik pedagogika metodologiyasining muhim tarkibiy qismidir.
Yuqoridagi uslubiy tamoyillarni amalga oshirish bilan birgalikda amalga oshiriladi madaniy yondashuv. Inson faoliyatining umuminsoniy xususiyati va o'ziga xos usuli bo'lgan madaniyat, go'yo ijtimoiy va gumanistik dasturni belgilaydi va u yoki bu faoliyat turining yo'nalishini, uning tipologik xususiyatlari va natijalarini belgilaydi. Shunday qilib, shaxs tomonidan madaniyatni o'zlashtirish uning ijodiy faoliyat vositalarini o'zlashtirishini nazarda tutadi Bola muayyan ijtimoiy-madaniy muhitda yashaydi, o'rganadi, shakllanadi va rivojlanadi, ma'lum bir etnik guruhga mansubdir. Shu munosabat bilan madaniy yondashuv o'zgartiriladi etnopedagogik. Bunday transformatsiyada xalqaro, milliy va shaxsning birligi namoyon bo'ladi. Sovet ta’lim tizimida yosh avlod tarbiyasida milliy elementning ahamiyatiga yetarlicha baho berilmagan. Qolaversa, milliy madaniyatning, xususan, xalq pedagogikasining boy merosini mensimaslik tendentsiyasi ham vujudga keldi. Bu borada o‘qituvchilarning vazifasi, bir tomondan, ana shu muhitni o‘rganish va shakllantirish bo‘lsa, ikkinchi tomondan, uning tarbiyaviy imkoniyatlaridan unumli foydalanishdir.
Qayta tiklanganlardan biri antropologik birinchi marta K. D. Ushinskiy tomonidan ishlab chiqilgan yondashuv. Uning mohiyati barcha insoniy fanlar ma'lumotlaridan ta'lim predmeti sifatida tizimli foydalanish va ularni pedagogik jarayonni rejalashtirish va amalga oshirishda hisobga olishdan iborat. K. D. Ushinskiy antropologik fanlarning keng doirasiga inson anatomiyasi, fiziologiyasi va patologiyasi, psixologiya, mantiq, falsafa, geografiya (erni insonning yashash muhiti sifatida, yer sharining aholisi sifatida o'rganish), statistika, siyosiy iqtisod va tarixni o'z ichiga olgan. keng ma'noda (din tarixi, sivilizatsiya, falsafiy tizimlar, adabiyot, san'at va ta'lim). Bu fanlarning barchasida, u ishonganidek, faktlar taqdim etiladi, taqqoslanadi va guruhlanadi va ta'lim ob'ektining, ya'ni shaxsning xususiyatlari namoyon bo'ladigan munosabatlar. “Agar pedagogika insonni har tomonlama tarbiyalashni istasa, u avvalo uni ham har tomonlama bilishi kerak”. K.D.Ushinskiyning bu pozitsiyasi pedagogikaning haqiqatidir. Gumanitar bilimlar tarmogi sifatida pedagogikaning metodologik tamoyillari qayd etilgan; Ikkinchidan, bu eng muhim ta'lim muammolari yig'indisini yaxlit va dialektik birlikda tahlil qilish va ularning ierarxiyasini o'rnatish imkonini beradi. Va nihoyat, uchinchidan, bu uslubiy tamoyillar ob'ektiv bilimlarni olish va ilgari mavjud bo'lgan pedagogik stereotiplardan xalos bo'lishga imkon beradi.