1. Qum ishlab chikarish texnologiyasi shag‘al ishlab chiqarish texnologiyasi

Bo‘sh tog‘ jinslari donalarining miqdori, %

Suv shimuvchanlik, %

6.11-rasm.To‘ldiruvchilar suvshimuvchanligining ular tarkibidagi bo‘sh tog‘ jinslari donalari miqdoriga bog‘liqligi3,37

To‘ldiruvchi tarkibida o‘lchami 4-5 mk bo‘lgan g‘ovaklarning mavjud bo‘lishi kritik sharoitni yuzaga keltiradi, chunki bunday g‘ovaklar suvni shimib olishi uchun katta xisoblanadi, biroq bunday o‘lchamlarda suvning xarakatlanishi muz ta’sirida qishinlashadi. Bunday yopiq g‘ovaklikda harorat -20 ⁰S blganda bosim 204 MPa gacha etadi.

SHu sababli ham to‘ldiruvchini maydalanishi va uni o‘rab turgan sement toshini nurashini oldini olish maqsadida to‘ldiruvchi va suvni shunday aralashtirish lozimki, bunda gidravlik bosim o‘zining kritik xolatiga kelguniga qadar suv to‘ldiruvchining ichiga kirib borib uning barcha g‘ovaklarini to‘ldirishi lozim.

Bu to‘ldiruvchining uzoq muddatga chidamliligini faqat beton tarkibida bo‘lgandagina aniqlash mumkinligini bildiradi. To‘ldiruvchining donalari etarlicha mustahkam bo‘lishi va muzning bosimiga chidamli bo‘lishi mumkin, biroq uning kengayishi uni o‘rab turgan qorishmani nurashiga olib kelishi mumkin.
To‘ldiruvchining g‘ovaklari uning uzoq muddatga chidamliligini belgilovchi asosiy xarakteristikalaridan biri hisoblanadi. To‘ldiruvchilarda turli o‘lchamdagi g‘ovaklar mavjud bo‘ladi. To‘ldiruvchi g‘ovaklari stukturasini miqdoriy baxolash Brunauera, Emmeta va Teller tomonidan ishlab chiqilgan[1].
Nazorat savollar:

1. Tabiiy qumni olishda qanday mashina va uskunalardan foydalanadi?

   
   

2. Qumning markalarini keltiring?

   
   

3. Qum qanday mineralogik tarkibga ega?

   
   

4. Qum ishlab chiqarish texnologiyasini tushuntiring?

   
   

5. SHag‘al ishlab chiqarish texnologiyasini tushuntiring?

   
   

6. Qum ishlab chiqarish qanday sxema bo‘yicha amalga oshiriladi?

   
   

7. SHag‘al ishlab chiqarish qanday sxema bo‘yicha amalga oshiriladi?

   
   

Foydalanilgan adabiyotlar
1. Neville A. M. Properties of concrete Fifth Edition, First published 2011.
2. Akramov X.A., Nuritdinov X.N. Beton va temir-beton buyumlari ishlab chiqarish texnologiyasi. Darslik. T., 2011.
3. Qosimov E.K., Nizomov T.A. Qurilish ashyolari. Darlik. T., O‘zbekiston. 2014.
4. Akramov X.A., Raximov SH.T., Nuritdinov X.N., Turopov M.T. Beton to‘ldirgichlari texnologiyasi. O‘quv qo‘llanma (lotin imlosida).T., Arxitektura, qurilish innovatsiya va integratsiya markazi. 2012.
http://fayllar.org