1 savol Замонавий маълумот узатиш тизимларининг роли ва аҳамияти

Diskret ma’lumotlarni uzatish (DMU) uchun mo‘ljallangan aloqa kanallarining xarakteristikalari. Aloqa kanallarining DMU uchun yaroqliligi birinchi navbatda uning chastota xarakteristikasi, aynan amplituda – chastota xarakteristikasi (AChX) va faza – chastota xarakteristikalari (FChX) bilan baxolanadi.
AChX – kanaldagi qoldiq so‘nishni chastotaga bog‘liqligini ifodalaydi. AChX ning notekisligi kanal chiqishida aylanishni xosil qiladi.
FChX – doimiy kanalning fazasini chastotaga bog‘liqligini ifodalaydi. Signallarning buzilish sababi, xarakteristikalarning nochiziqligi, fazaning titrashi, akslanishi, tashuvchi chastotalarning surilishi va to‘sqinlarning mavjudligidir.
Signallarning buzilish sabablari:
1. Additiv:
- fluktuatsion;
- garmonik;
- impulsli.
2. Multiplikativ:
- kontaktlarning buzilishi;
- operator xatolari;
- chastota surilishi;
- qoldiq so‘nishning o‘zgarishi;
- faza sakrashi.
Aloxida xatoliklar o‘rtasida korrelyatsion bog‘liqlik mavjud yoki mavjud emasligiga qarab diskret kanalni xatoliklari mustaqil kanal (xotirasiz kanal) yoki xatoliklari guruxlanuvchi kanal (xotirali kanal) deb ataladi.
Diskret ma’lumot - bu axborotni uzatish, saqlash, xosil qilish va qayta ishlash maqsadida diskret signallar orqali ifodalangan shaklidir. Axborotni aynan diskret signallar orqali ifodalanishiga sabab, bu xozirgi zamon va kelajakda barcha qurilmalarning raqamli bo‘lishidir. Chunki raqamli qurilmalar aynan diskret ma’lumotlar orqali muloqot qiladi.

7. Ахборот хажми.

Diskret xabar tarkibidagi axborot hajmini o‘lchash birligi bit hisoblanadi.
U yoki bu xabar paydo bo‘lish ehtimolligi qanchalik kam bo‘lsa, uning qabulidagi olinadigan axborot shunchalik ko‘p bo‘ladi.
Agar xabar manbai xotirasida bir – biridan holi (x₁ va x₂) xabarlar bo‘lib, ulardan birinchisining R(x₁) = 1 ehtimollik bilan uzatiladigan bo‘lsa, u holda x₁ xabar axborot tashimaydi, chunki u oldindan xabar oluvchiga ma’lum deb hisoblanadi.
Bitta xabarga (x_i) to‘g‘ri keladigan axborot hajmi quyidagicha aniqlanadi:

I (a_i) = log ₂ [1/P (x₁)] = log ₂ P (x₁) (1.1)

bu yerda P (x_i) – xabardagi x_i belgining paydo bo‘lish ehtimolligi.