1-sentabr — mustaqillik kuni kirish 1-dars

26.3-topshiriq. Berilgan jadval mazmunini matnda ifodalang va qoidani eslab 
qoling. 
Gapning ifoda maqsadiga ko`ra turi 
Darak gap 
So`roq gap 
Buyruq gap 
Istak gap 
xabar berish 
maqsadidagi gap 
so‘rash, aniqlash 
maqsadidagi gap 
buyurish, undash 
maqsadidagi gap 
Istak, xohish 
maqsadidagi gap 
Bilib oling. 
Nutqimizda gaplar uch maqsaddan biri uchun ishlatiladi: 

---

1) xabar berish; 
2) so‘rash, aniqlash; 
3) buyurish, undash;
4) istak, xohish bildirish. 
Shunga ko‘ra gapning ifoda maqsadiga ko‘ra darak gap, so‘roq gap, buyruq 
gap,istak gap turlari ajratiladi. 
26.2-mashq.
Berilgan darak gapni so‘roq va buyruq, so‘roq gapni darak va 
buyruq, buyruq gapni darak va so‘roq gaplarga aylantiring.
Namuna: Aqldan ortiq boylik yo`q – Aqldan ortiq boylik bormi? 
1.Aql-farosat – nisbi karomat. (Maqol) 2.Aql o`rgatguncha naql o`rgat. 
(Maqol) 3. Ahmoq o‘zini dono deb o‘ylaydi, dono o‘zining ahmoqligini biladi – 
ularning farqi shunda. (Uilyam Shekspir) 4. Seni o‘zingdan boshqa kim shunchalar 
tez-tez aldaydi? (Benjamin Franklin) 
26.3-mashq.
Chiroyli nutq
mashqi. Biror hayajonli voqea haqida 
o‘rtog‘ingizga chiroyli og‘zaki xabar bering. Xabaringizda gapning ifoda 
maqsadiga ko‘ra turlaridan teng foydalaning.
Savol va topshiriqlar:
1.Gapning ifoda maqsadiga ko`ra qanday turlarii bor? 
2.Gapning ifoda maqsadiga ko`ra turlari nimasiga ko`ra farqlanadi? 
3.Bunday gaplar oxirida qanday tinish belgisi qo`yiladi? 
4.Gapning ifoda maqsadiga ko`ra turlarini hosil qiluvchi vositalarni ayting. 
Uyga vazifa 
26.4-mashq.
Berilgan gaplarni bir necha ko‘rinishdagi darak, so‘roq va