1. шахмат pra indd

1. Of4–d5 ! Oe7 : d5 
2. 
Fzf3 : f6 Od5 : f6 
3. 
Fs1 : h6 Ob8–d7 
4. 
Fh6 : f8 SHg8 : f8 
5. 
e4 – e5 va oqlarda ustunlik. 
Qoralar taslim bo‘ldi. 
 
2.10.1. Piyodali endshpillar 
Endi imkoniyatingizni quyidagi topshiriqlarda sinab ko‘ring. (56-
60- rasmlar. Ushbu o‘nta etyud piyodali endshpilga oid bo‘lib, 
ularning barchasida oqlar boshlab g‘alaba qozonadi. Etyudning 
yechimini mustaqil topishga harakat qiling). 
 
56- rasm 
57- rasm 

---

124 
Izoh: Etyudlar ko‘rinishidan oddiy, biroq javobi murakkab. 
Aslo shoshilmang, raqib tomonidan qilinadigan yurishlarni hisobga 
oling! 
 
58- rasm 
 
59- rasm 
 
60- rasm 
 
2.10.2. Shaxmat o‘yinidagi ayrim atamalar 
O‘rganuvchi shaxmatchi o‘yin qoidalarining barchasi bilan 
tanishib chiqqach, o‘zi o‘ynashga kirishishi va o‘rgangan 
qoidalarini mustahkamlab olishi lozim. Shu bilan birgalikda o‘yin 

---

125 
uslubini chuqurroq tahlil qilishi va kombinatsiya bilan bog‘liq 
bo‘lgan turli masala va etyudlarni tez-tez yechib turishi kerak. 
Avvalo, masala va etyudlarning nima ekanligini yaxshi 
tushunib olish va bu narsaning shaxmatchiga ijobiy ta’sirini, ya’ni 
o‘ynovchi malakasining oshishida yordamchi vosita ekanligini 
anglash zarur. 
Shaxmat o‘yinida bir qancha atamalardan foydalaniladi. 
Ularning ayrimlari bilan tanishamiz: 
1. 
Gambit – o‘z sipohlarini o‘yinga chiqarish va hujum qilish 
maqsadida dastlabki yurishlardayoq piyoda yoki sipoh qurbon 
qilinadigan o‘yin boshi. Masalan: Shoh gambiti, farzin gambiti va 
hokazo.