1. шахмат pra indd

8. 
Os3–d5 Os6–d4 

---

120 
52- rasm 
Oqlar raqibining fikrini payqab qoldi va tuzoq qo‘yishga qaror 
qildi. 
9. 
Fzd1–d2 Fzd8–d7 
10. 
Fg5 : f6 Fg4 : f3 
Hozir takrorlashdan voz kechishga kech bo‘ldi, agar 10. g:f 
yurilsa, unda 10. Of6+ va qoralar farzinsiz qolardi. 
11. Od5–e7 + 
Shoh! Shaxmatda takrorlash mumkin bo‘lmagan holat. O‘yin 
qoidasi bo‘yicha shohni himoya qilish zarur. 
11. ... SHg8–h8 
Endi 12. g:f yurishi xato, chunki 12. Of3 dan keyin endi 
oqlar farzinsiz qoladi. Oq sipohlar hujumga shay turibdi. Demak, 
o‘yinni chiroyli kombinatsiya bilan tugatish imkoniyati mavjud. 
12. Ff6 : g7+ ! SHh8 : g7 
13. 
Fzd2–g5+ SHg7–h8 
14. 
Fzg5–f6 x 
 

---

121 
53- rasm 
Raqib yurishlarini ko‘r-ko‘rona takrorlash mumkin emas. 
 
2.10. Piyodalar joylashuvi 
Partiya boshlanishida bo‘lajak jang uchun ikkala raqib ham 
kuchlarni yaxshi joylashtirishga intiladi. Masalani muvaffaqiyatli 
bajarish uchun piyodalarni to‘g‘ri joylashtirish zarur. Piyoda 
shaxmat qo‘shinida kuchsiz dona bo‘lsa ham unga katta vazifa 
yuklatiladi. Piyodalar hujumda ham, himoyalanishda ham muhim 
vazifani bajaradi. 
Agarda piyoda biror xonaga hujum qilgan bo‘lsa, bu xonada 
turadigan raqib sipohi yo‘q qilinadi. Aynan piyoda muhim 
xonalarni qo‘riqlaydi. Piyodalar oldinga harakatlanganda raqib 
sipohlari kirib kelishi mumkin bo‘lgan xonalar ochiladi, eng 
xavflisi piyodalar surilganida shohning oldi ochilib, zaiflashib 
qoladi. Boshqa tomondan, piyodalarni oldinga harakatlantirib, 
raqib sipohlarini siqib chiqarish oson bo‘ladi. 
Piyodalarning joylashuvi ko‘pincha, sipohlar holatini va 
o‘yinni davom ettirish rejasini belgilab beradi. Misol uchun, 
piyodalar markazi partiyada muhim ahamiyatga ega bo‘ladi. 
Piyodalar xonalarni egallab turishi uchun yetarlicha oldinga 
surilgan bo‘lishi kerak. Ular harakatchan bo‘lishi, ya’ni sipohlar 
bilan to‘sib qo‘yilmagan bo‘lishlari kerak. 

---

122 
Qoralar piyodalari va sipohlarining to‘g‘ri joylashuviga misol. 
 
54-rasm 
Piyodalarning vazifasi sipohlarni joylashtirish uchun yo‘l 
ochishdir. Piyodalarning himoyasida sipohlar jangga chiqishlari 
uchun qulay qilib joylashtiriladi. Sipohlarning joylashtirilishiga 
qarab piyodalarni yurish tartibi mavjud. 
Sipohlardan farqli ravishda, piyodalar hech qachon orqaga 
yura olmasliklari va shuning natijasida vujudga kelgan zaifliklar 
ko‘pincha partiya oxirigacha qolishini esda saqlash zarur. 
2-vaziyatda oqlar bir otini ikki piyodaga qurbon bergan, lekin 
kuchli piyodalar markazini egallagan. Sipohlar hujumga yaxshi 
safarbar qilinganligi bir necha yurishda o‘yinni yakunlashga imkon 
beradi. 
55-rasm 

---

123