1. шахмат pra indd

2.10.3. Qiziqarli masala va etyudlar 
Endi aqlingizni quyidagi qiziq topshiriqlarda sinab ko‘ring. 
(61–65 rasmlar). Ushbu o‘nta etyud sipohli endshpilga oid bo‘lib, 
ularning barchasida oqlar boshlab g‘alaba qozonadi. Etyudning 
yechimini mustaqil topishga harakat qiling). 

---

127 
 
61- rasm 
 
62- rasm 
Izoh: Etyudlar ko‘rinishidan oddiy, biroq javobi 
murakkab. Aslo shoshilmang, raqib tomonidan qilinadigan 
yurishlarni hisobga oling! 
63- rasm 

---

128 
 
64- rasm 
 
65- rasm 
O‘z-o‘zini nazorat qilish savollari 
1. Shaxmatning boshlanish qismi? 
2. Shaxmatning yakuniy qismi qanday ataladi? 
3. Shaxmatda ikkita shohning bir-biriga qarama- qarshi 
turgan holati nima deyiladi? 
4. Shaxmat adabiyotlaridagi (0–0) va (0–0–0) belgilari nima 
ma’noni bildiradi? 
5. Shaxmat o‘yini necha qismdan iborat? 
6. Debyutlar necha turga bo‘linadi?
7. Jahon chempionining qay biri “kombinatsiyaning
dahosi”? 
8. Shaxmat o‘yinining o‘rta qismi nima deb ataladi? 
9. Ikki fil bilan mot qilish tartibi qanday? Uni amalda taxtada 
bajarib ko‘rsating. 
10.  Ikki ot bilan yakka shohni mot qilib bo‘ladimi? 
Sababini tushuntirib bering. 
11.  Ot va fil bilan mot qo‘yib bo‘ladimi? Qaysi qoidaga

---

129 
rioya qilish kerak? 
12.  Og‘ir va yengil sipohlar bilan mot qo‘yish usullarini 
to‘liq daftaringizga yozib oling. 
13.  Farzin bilan mot qilish tartibi qanday? Uni amalda
taxtada bajarib ko‘rsating.