1. Shaxs rivojlanishining individuallik xususiyatlari differensial psixologiyaning predmeti sifati

Ijtimoiy odam. Ijtimoiy deb atalgan alohida hayot shakli o‘zgalar 
manfaati yo‘lida o‘zidan voz kechish ehtiyoji etakchi hayotiy ehtiyojga 
aylanganida yuzaga keladi. 
O‘zining yuksak ifodasida ijtimoiy yo‘nalganlik mehr-muruvvatdan tashkil 
topgan. Biror odamni, unda haqiqat yoki go‘zallik, yoki oliyjanoblik 
qadriyati namoyon bo‘lganligi sababli sevish mumkin. Mehribonlik 
odamlarda yashirin holatdagi ma’lum qadriyatlar tashuvchilarni ochib 
beradi va ular o‘z hayoti mazmunini bu odamlarga sadoqatli bo‘lishda 
topadi. 
5. Siyosiy odam. Inson uchun qudratga ega bo‘lish asosiy ahamiyat kasb 
etgan alohida holat. Bunday odamning olamni his etishi umumiyligi bilan 
ajralib turadi, umumiyliko‘z mavqeini belgilash, muvaffaqiyatga erishish, 
hayotiy quvvat, turmushdagi harakatda namoyon bo‘ladi. Bunday odamlar 
yuqori ijtimoiy darajaga intiladilar va faqat o‘sha darajadagina dohiy 
sifatida, shon-shuhrat pog‘onasida o‘zlarida mamnunlik his qiladilar. 
6. Diniy e’tiqodli odam. Bu ma’naviy hayot yo‘li diniy qonunlar asosida 
hayotning yuksak mazmuniga erishishga qaratilgan odam. Diniy e’tiqodli 
odamlar hulq-atvorida altruizm yo‘nalishi dominantlik qiladi. Hayotlarining 
oliy mazmunini odamlarga oliyjanoblik bilan beminnat xizmat 

---

ko‘rsatish – zarar ko‘rganlar, yaralanganlar, shikastlanganlar, muhtojlar, 
tahqirlanganlar va yolg‘izlarga yordam ko‘rsatishda deb biladilar. 
Diniy aqidaparastlar dindor odamlar ong osti sohasiga inson psixikasining 
murakkab ichki tuyg‘usi – ishonch mexanizmi bilan qamrab olgan 
holda mustahkam singdirib boradilar. Dindor odam hulq-atvori o‘zgarib 
boradi – psixikasida insonga nisbatan yaxshilik, mehribonlik g‘oyalari 
dominantlik qila boshlaydi. 
Xarakter tiplarining boshqa tasniflari ham mavjud. Xuddi shunday, 
insonning hayotga, jamiyatga va ahloqiy qadriyatlarga munosabati 
asosidagi xarakterlar tipologiyasi keng tarqalgan. Uning muallifi – E. 
Fromm ushbu tasniflashni xarakterlarning ijtimoiy tipologiyasi deb 
nomladi. Turli odamlar hulq-atvorini kuzatishdan to‘plagan ma’lumotlarni 
umumlashtirib, ularni klinikadagi amaliyot bilan solishtirgan holda, E. 
Fromm ijtimoiy xarakterlarning quyidagi asosiy tiplarini keltirib chiqardi. 
1.