1. Shaxtaning bosh suv chiqarish qurilmalarini loyihalash

40 50 60 80 100  150 200 300 400 600 800 1000 1500
Suv quvurlarni hisoblash va ularni tanlash.

Suv quvurning ichki diametri sarf tenglamasi orqali topiladi:

- suv haydaluvchi quvurning ichki diametri


m

- suv so’riluvchi quvurning ichki diametri

m
buyerda: -suv haydaluvchi quvurdagi suv oqimining tejamli tezligi. Uning qiymati (1,8 2,5) m/sek oralig’ida olinadi.
-suv so’riluvchi quvurdagi suv oqimining tejamli tezligi. Uning qiymati (1 1,5) m /sek oralig’ida olinadi.
Suv so’riluvchi quvurdagi, suvning quvur ichki sirtiga bo’ladigan bosimi atmosfera bosimidan kam bo’lganligi uchun, u hisoblangan ichki diametr bo’yicha tanlanadi.Suv haydaluvchi quvurni tanlashda uning devor qalinligi ham hisoblanishi kerak quvurning devor qalinligi quyidagi ifoda bilan hisoblanadi.

bu yerda: R-quvurning chidamliligini kafolatlovchi kuch (zo’riqish) kg/sm².Uning qiymati quvur materialiga qarab olinadi:

St. 2-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 100-800 kg / sm²
St. 4-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 200-1000 kg / sm²
St. 5-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 350-1300 kg / sm²
St. 6-po’latdan tayyorlangan quvurlar uchun 450-1500 kg / sm²
cho’yandantayyorlanganquvurlar uchun 200 kg / sm²
Р -hisoblanayotgan kesimdagi suvning bosimi, kg/ sm² ;
a -korroziya (zanglash)nihisobga oluvchi koeffitsiyent, sm.
Po’lat quvurlar uchun sm.
Hisoblanganichki diametr " " va uning devori qalinligi " " bo’yicha suv haydaluvchi quvur(GOST 8732-78) tanlanadi.Tanlangan quvur parametrlari
d_н=181mm va =2,2 mm bo’ladi.Tashqi diametri esa D_H=203 mm tanlandi.

Ish rejimini aniqlash.

Qurilmaning ish rejimi nasos va tashqi tarmoq zo’riqma xarakteristikalarining kesishish nuqtasi orqali aniqlangani uchun avvalo tashqi tarmoq xarakteristikasining analitik tenglamasini yozamiz.

bunda, -isrof koeffitsiyentlari yig’indisi.

bunda, -quvur uzunligi bo’yicha olingan isrof koeffitsiyenti;
- Mahalliy isrofkoeffitsiyentlarining yig’indisi.
=
=6+0.25*7+0.25*2+12*1+1.5*4+0.1+0.25=26.6
Suv chiqarish qurilmasining gidravlik yo’qotilish isrof koeffitsiyentlarining qiymatlari jadvalda keltirilgan.

Suv quvurlarning doimiy koeffitsiyentlarining qiymatlarini ifodaga qo’yib chiqilgach, tashqi tarmoq xarakteristikasi quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi.



Bu tenglamadagi ga qator ( dan gacha) qiymatlar berib va shu qiymatlarga mos keluvchi zo’riqmalar hisoblanadi. Hisoblangan natija
3-jadval holida ko’rsatiladi.
3-jadval

Q, m^3sоаt	0	0.25Qp	0.5Qp	0.75Qp	Qp	1.25Qp	1.5Qp
Н, m.s.e.	262	263,2	267	273,1	281,8	292,8	306,4

Agarmo’ljallangannasosko’pbosqichli (seksiyali) bo’lsa, uholdabosqichlar (ishchig’ildiraklar) soni quyidagichaaniqlanadi:



Bu yerda: -unumdorlik, ga mos kelgan zo’riqma, m.
- tanlangan nasosning bitta ish g’ildiragining zo’riqmasi.
- ning qiymati butun songacha kattalashtirib yaxlitlanadi.
Tanlangan nasos xarakteristikasi qurilgan chizmada (5-rasm) 3-jadvaldagi qiymatlardan foydalanib suv quvurning xarakteristikasi quriladi va rejim parametrlari - aniqlanadi.
Nasos ish rejimini iqtisodiy samaradorlikva barqarorlik shartlari bo’yicha tekshiriladi:

1. 
   Iqtisodiy samaradorlik quyidagi shartga javob berishi kerak
   

=0.85*0,7=0,595
bunda, -nasosning maksimal f.i.k.

2. 
   Ish rejimining barqarorligi quyidagi shart bo’yicha tekshiriladi.
   

bunda, -unumdorlik nolga teng bo’lgandagi nasosning zo’riqmasi, m.
v) Kavitatsiya hodisasi yuz bermaslik sharti. Buning uchun

bunda,


Yuqorida keltirilgan shartlar bajarilsa taxmin qilib olingan nasos turi endi uzil-kesil qabul qilinadi va uning texnik xarakteristikasi keltiriladi.



ЦНС 300 –120 …600