7. Bilimlarni ifodalash uchun semantik tarmoqlar, lingvistik, mantiqiy va nazariy- to'plamli(mnojestvennie) semantik munosabatlar, semantik tarmoqni qurishga misol keltiring.
**Semantik Tarmoqlar:**
Semantik tarmoqlar, so'zlar, ma'noni ifodalaydigan tarjimalar va ularning o'zaro aloqalarini ifodalovchi grafik modellar hisoblanadi. Bu tarmoqlar, so'zlar arasidagi ma'no aloqasini ifodalashda yordam bera olish uchun ishlatiladi.
**Lingvistik, Mantiqiy va Nazariy-To'plamli Semantik Munosabatlar:**
1. **Lingvistik Semantik Munosabatlar:** Bu munosabatlar so'zlar arasidagi ma'noni ifodalaydi. Misol uchun, "kitob" so'zi "o'qish uchun mo'ljallangan qog'oz bo'lib, unda hikoya yozilgan" degan ma'noga ega.
2. **Mantiqiy Semantik Munosabatlar:** Bu munosabatlar mantiqiy operatsiyalar orqali ifodalangan aloqalarni tushuntiradi. Misol uchun, "agar x yuqoriga teng bo'lsa, y x ham yuqoriga teng" degan mantiqiy munosabat.
3. **Nazariy-To'plamli (Mnojestvennie) Semantik Munosabatlar:** Bu munosabatlar elementlarning o'zaro aloqasini ifodalaydi. Misol uchun, "x uchun yig'indisi" deganda, x elementlarning yig'indisini ifodalaydi.
**Semantik Tarmoqni Qurishga Misol:**
Fikr qiling, "hayvon" nomli bir semantik tarmoqni. Bu tarmoq quyidagi ko'rinishda bo'lishi mumkin:
1. **Hayvon:**
- Atributlar: "Turi" (uchtaq, to'rtburchak, etc.), "Ovqatlanish usuli" (chirish, yurish, uchish), "Ovqat" (o'simliklar, yirik hayvonlar, yirikotang hayvonlar).
- Aloqalar: "Ovqatlanish usuli" -> "Ovqat", "Turi" -> "Ovqatlanish usuli", "Turi" -> "Ovqat".
2. **Uchtaq:**
- Atributlar: "Tur" (bir burchakli, ikki burchakli, uchburchakli), "Hayvonning Turi" (cho'y, quyon, tovushli, etc.).
3. **Quyon:**
- Atributlar: "Og'riqlik darajasi" (yorqin, yengil, etc.), "Rang" (qora, oq, etc.), "Hajmi" (kichik, o'rtacha, yirik).
Bu tarmoq hayvonlar va ularning xususiyatlari orasidagi aloqalarni ifodalaydi. Misol uchun, "Quyonning Og'riqlik darajasi" -> "Rang" va "Uchtaq" -> "Hayvonning Turi" aloqasini bildiradi. Semantik tarmoqni ishlab chiqish, uning aloqalarini, xususiyatlarni va obyektlarni tushuntirish uchun foydalaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |