1 tajriba mashg’uloti

2.Prinsipial elektr sxemalarda elementlarning shartli grafik va harfiy belgilanishi
Sxema elementlarining shartli grafik va harfiy ifodalanishi bir guruh Davlat Standartlari va ko‘rsatma materiallar asosida belgilangan. Bu shartli belgilanishlar asosida avtomatlashtirishning har qanday murakkab prinsipial sxemasini bajarish mumkin. 7-jadvalda ba’zi-bir ko‘p uchraydigan elektr elementlarning shartli grafik va harfiy belgilanishlari keltirilgan (to‘laligicha va ularning o‘lchamlarini tavsiya etilgan adabiyotlardan olish mumkin).
3.Prinsipial elektr sxemalarda zanjirlarni tuzish tartiblari
Prinsipial elektr sxemalarda umumiy holda quyidagilar ifodalanishi lozim:

1. 
   Boshqarish, rostlash, o‘lchash, signallash, elektr ta’minot, kuch zanjirlari;
   
2. 
   Boshqa sxemalarda qo‘llaniladigan shu sxemadagi apparatlarning kontaktlari va o‘zga sxemalardagi apparatlarning kontaktlari;
   

4. Prinsipial elektr sxemalarni tuzishda quyidagi mulohaza va talablarga rioya etiladi:

1. 
   Yaqqollik nuqtai nazaridan sxemalarni yoyilgan shaklda bergan ma’qul, ya’ni barcha elementlar sxemaning ishlash mantiqiga muvofiq joylashtirilishi kerak;
   
2. 
   Eyementar zanjirlarni tasvirlash nazorat, signallash, boshqarish va rostlashning ayrim bo‘g‘inlari ketma-ketligiga mos kelishi lozim;
   
3. 
   Kontaktlar, ulab-uzuvchi qurilmalar normal holatda, ya’ni zanjirda tok bo‘lmagan holatida ko‘rsatiladi;
   
4. 
   Har bir zanjirning o‘ng tomonida qisqacha tushuntirish yozuvi beriladi;
   
5. 
   Sxema elementiga berilgan shartli harfiy belgi boshqa sxemalarda qaytarilganda o‘zgarmay qolishi kerak.
   

Mahsulot dizayni uchun talablar

Bir butun sifatida tugun yoki mahsulot dizayni uchun asosiy talablar, odatda, quyidagi parametrlarni o'z ichiga oladi:

• 
  eng kichik o'lchamlar va massa;
  
• 
  ishlab chiqarish, xususan, montaj qilish va sozlash qulayligi;
  
• 
  ishonchliligi, xususan, suv o'tkazuvchanligi va siqilish qarshiligi, tebranishga chidamliligi va tebranishga chidamliligi;
  
• 
  maksimal birlashma va standartlashtirish;
  
• 
  ergonomika.
  

Ushbu ko'rsatkichlar belgilangan ish sharoitida ta'minlanishi kerak. Dizaynda har qanday mahsulotning yuqori ishonchliligi va sifatiga erishish omillari quyidagilardir:

• 
  oddiy dizayn;
  
• 
  mexanizmga kiritilgan barcha qismlarning shakllarining soddaligi;
  
• 
  funktsional maqsadga asoslangan qismlar materiallarini to'g'ri tanlash;
  
• 
  o'lchovlarga asoslangan toleranslar, sirtlarning shakllari va joylashuvi va har bir qismning pürüzlülüğü uchun, maqsadga muvofiq va kerakli ishlash va o'zgaruvchanlikni ta'minlash;
  
• 
  ish sharoitlarini hisobga olgan holda har bir qismning korroziyaga qarshi qoplamasi mavjudligi;
  
• 
  yuqori ishonchliligi bilan komponentlar, standartlashtirilgan va normallashtirilgan komponentlar foydalanish;
  
• 
  qismlar va komponentlarni ulash va ulash usullarini tanlash.