1. Танлама кузатиш тушунчаси ва унинг аҳамияти

1. Танлама кузатиш тушунчаси ва унинг аҳамияти.

• 1. Танлама кузатиш тушунчаси ва унинг аҳамияти.
• 2. Танлама кузатишни шакллантиришнинг асосий усуллари.
• 3. Танлама кузатиш хатолари.
• 4. Танлама тўпламнинг зарурий миқдорини аниқлаш.

• ТАНЛАМА КУЗАТИШ

1. ТАНЛАМА КУЗАТИШ ТУШУНЧАСИ ВА УНИНГ АҲАМИЯТИ

• Танлама кузатиш дейилганда статистикада ўрганилиши лозим бўлган тўпламдан зарурий миқдордаги бирликларни махсус усуллар билан танлаб олиниши ва уларнинг бош тўпламга тарқатилиши тушунилади.
• Ўрганилиш лозим бўлган тўплам бош тўплам деб, бош тўпламдан текшириш учун ундан танлаб олинган тўплам эса танлама тўплам деб аталади. Агар танлама тўплам бош тўплам хусусиятларини намоён эта олса, у ҳолда у репрезентатив (ваколатли) дейилади.

2. ТАНЛАМА КУЗАТИШНИ ШАКЛЛАНТИРИШНИНГ АСОСИЙ УСУЛЛАРИ

• Такрорланувчи танлаш
• Ҳар бир танлаб олинган бирлик ёки серия бош тўпламга қайтарилади ва яна танловга тушиши мумкин. Бу усул қайтиб келувчи шар схемаси ҳам деб юритилади.

• Такрорланмайдиган танлаш
• Ҳар бир текширилган бирлик ажратиб олинади ва тўпламга қайтарилмайди. Бу усул қайтмайдиган шар схемаси номини олган. Такрорланмайдиган танлаш такрорланувчи усулга нисбатан аниқроқ натижаларни беради, чунки битта танлов миқдорида кузатиш ўрганилаётган тўпламнинг кўпроқ бирлигини қамраб олади.

• Танловни амалга ошириш схемалари:

БОШ ВА ТАНЛАМА ТЎПЛАМЛАРНИ УМУМЛАШТИРИБ ТАВСИФЛОВЧИ КЎРСАТКИЧЛАР

Умумлаштирувчи кўрсаткичлар	Бош тўпламда	Танлама тўпламда
Тўпламдаги бирликлар сони
Тўпламда маълум хусусиятларга эга бўлган бирликлар:
- сони
- салмоғи
Ўртача даражаси
Дисперсия