1. Танлама кузатиш тушунчаси ва унинг аҳамияти

Танлама тўплам бирикларини танлаш усуллари

• Тасодифий танлаш
• тўпламнинг ҳар бирлиги учун тартиб рақамли жетон ёки билет тайёрланади. Кейин улардан тасодифий тартибда тўплам бирлигининг керакли бўлган микдори саралаб олинади.

• Механик танлаш
• умумий тўплам бирликлари тасодифий белги бўйича ҳажм жиҳатидан тенг гуруҳларга бўлинади. Кейин маълум қоидага кўра, ҳар бир гуруҳдан биттадан бирлик ажратиб олинади.

• Типик
• танлаш
• ўрганилаётган тўплам бирликлари муҳим, типик белги бўйича сифат жиҳатдан бир хил, бир турдаги гуруҳларга бўлинади. Кейин ҳар қайси гуруҳдан тасодифий усул билан бирликлар танланади.

• Серияли
• танлаш
• тўпламнинг алоҳида бирликлари эмас, балки тасодифий ёки механик усулда танланган бир бутун гуруҳлари олинади. Ҳар бир гуруҳда ёппасига кузатиш ўтказилади ва натижалари бош тўпламга ёйилади.

3. ТАНЛАМА КУЗАТИШ ХАТОЛАРИ

• Танламанинг репрезентативлик хатолари ( ) танлама
• ( ) ва бош ( ) кўрсаткичларнинг айирмаларига тенг, яъни:
• Танлама кўрсаткичларда икки турдаги хатони аниқлаш мумкин:
• танлама кўрсаткичлардаги ўртача хатолар;
• танлама кўрсаткичларда йўл қўйилиши мумкин бўлган хатолар.

3. ТАНЛАМА КУЗАТИШ ХАТОЛАРИ

• Танлама тўпламда ўртача хато ( ) ни ҳисоблаш тартиби

Танлаш схемалари	Ўртача хато
	ўртача учун	салмоқ учун
Такрорланувчи
Такрорланмайдиган