1. Tawekelshilik tùsinigi hám oni basqariw Tawekelshilikti bahalaw usullari

Isbilermenlik iskerligi menen baylanıslı táwekel-chiliklarning túrleri
- Sırtqı faktorlarǵa baylanıslı bolmaǵan táwekelshilik kóbinese tómendegi sebeplerge kóre payda bolıwı múmkin:
- boshqaruv xızmetkerleriniń islep shıǵarıw, kommerciya, finanslıq hám basqa tarawlarda nadurıs o'arorlar qabıllawı ;
- xodimlarni tańlaw hám jay-jayına qoyıw daǵı aljasıqlar ;
- xodimlarning óz xızmet wazıypasına juwapkershiliksizlik menen jantasıwı;
- -subyektni rawajlandırıw strategiyası hám rejesin nadurıs qáliplestiriw;
- o'zini qatlamytuǵın hám anıq esap -kitaplar etilmegen joybarlarǵa qol urıw;
- daromadlar hám ǵárejetlerdi turaqlı qadaǵalaw astına almaslik;
- biznesdagi sırtqı seriklerdi tańlawǵa juwapkershiliksizlik menen jantasıw ;
- buxgalteriya esabın tuwrı hám anıq yuritmaslik;
- esabat formaların tuwrı hám anıq to'lg'asmaslik;
- bozor konyukturasini, báseki ortalıǵın, talap hám usınıs qatnasın, qarıydarlardıń hatti-háreketin hám basqa faktorlardı turaqlı gúzetip barmaslik.
Bunday táwekelchiliklarning túrlerin subyekt basqarıwshıları turaqlı túrde gúzetip barıwları hám olar nátiyjesinde júzege keletuǵın zálellerdi tómenletiw ilajların belgilep barıwları múmkin.
Sırtqı faktorlardıń tásiri nátiyjesinde júzege keletuǵın táwekelshilik túrleri subyekt basqarıwshıları yamasa xızmetkerleriniń hatti-háreketlerine baylanıslı bolmay, kóbinese ayrıqsha shárt-shárayatlardıń tásirinde júzege keledi.
Hár qanday isbilermenlik firması táwekelshilik menen baylanıslı iskerlik alıp barar eken, turaqlı túrde táwekelshilik túrlerin anıqlaydı, maqul bolǵan shegarasın belgileydi hám de onıń keskin aqıbetlerinen ózin qorǵaw jolların qıdıradı.
Táwekelchilikdagi qáwip dárejesin anıqlaw, onıń aldın alıw jolların ızlep tabıw hám áqibetinde júz beriwi múmkin bolǵan zálellerdi tómenletiw boyınsha ilajlardı ámelge asırıwǵa tiyisli iskerlikti táwekelchilikni basqarıw sisteması dep ataladı.
Isbilermendiń táwekelchilikni basqarıw sheńberindegi iskerligi óz subyektining tabıslıgiga abay soluvchi táwekelchiliklarning tásirinen qorǵawǵa jóneltirilgen.
Táwekelchilikni oo'ilona basqarıw subyektning uzaq múddetli istio'bolda muvaffao'iyatga erisiw múmkinshiligin asıradı, onıń finanslıq jaǵdayınıń jamanlasıw qáwpin bir muncha bolsada azaytadı.
Isbilermen ushın payda bolatuǵın táwekelchilikni shamalıq biliw zárúr bolıp tabıladı, lekin bunıń ózi jetkilikli emes. Áhmiyetlisi, táwekelchilikning anıq túri kárxana iskerligine o'anday tásir kórsetip atırǵanlıǵı hám qanday aqıbetlerge alıp keliwi múmkinligin anıqlap, onı tuwrı bahalay biliw hám sonnan keyin subyektining ekonomikalıq natiyjeliligine tásirin esaplab tabıw bolıp tabıladı. Táwekelchilikni basqarıw bir-birin toltırıp baratuǵın bir neshe basqıshlardan ibarat boladı.
Táwekelchilikni basqarıwda bárinen burın júzege keliwi múmkin bolǵan onıń túrleri anıqlanadı, olar analiz etiledi hám záleldiń kútiletuǵın dárejesi esaplanadı. Keyingi basqıshda onıń aldın alıw, kóriliwi múmkin bolǵan zálellerdi tómenletiw yamasa qamsızlandırıwlaw ilajları islep shıǵıladı jáne onı basqarıw usılları saylanadı. Aqırǵı basqıshda bolsa kórilgen zálellerdi oraw, aqıbetlerin analiz etiw hám jónge salıw qılıw ilajları kóriledi.
Ulıwma alǵanda, táwekelchilikni basqarıw isbilermenge resurslardan jáne de aqılǵa say paydalanıw, juwapkerlikti bólistiriw, firma iskerliginiń nátiyjelerin jaqsılaw hám táwekelchilikning tásirinen qawipsizligin támiyinlew imkaniyatın jaratıladı.