1 Техникавий фойдаланиш қоидалари ва поездлар ҳаракати хавфсизлиги асослари фанининг асосий мақсад ва вазифалари нималардан иборат Fanni o‘qitishdan maqsad

1 Техникавий фойдаланиш қоидалари ва поездлар ҳаракати хавфсизлиги асослари фанининг асосий мақсад ва вазифалари нималардан иборат
Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarga temir yo‘llar va temir yo‘l xodimlarining asosiy nizomlari, ish tartibi, muhim inshoatlar, qurilmalar va harakat tarkiblarini saqlash me’yorlari, asosiy o‘lchamlari, ularga bo‘lgan talablari, poyezd va manyovr harakatida signalizatsiya prinsiplari, poyezdlar harakati xavfsizligini ta’minlash tamoyillari, shartlari va usullari bo‘yicha mos bilim, ko‘nikma va malaka shakllantirishdir.
Fanning vazifasi – talabalarda nazariy bilimlar, amaliy ko‘nikmalar, poyezdlar harakat xavfsizligi bilan bog‘liq muammolarni hal etishda kompleks yondashuv, temir yo‘llarning avariyasiz, talofatlarsiz va xavfsiz ishlashini hamda texnikaviy foydalanish qoidalarining talablarini aniq va so‘zsiz bajarilishini ta’minlash bo‘yicha shaxsiy munosabatni va yuqori mas’uliyatni shakillantirishdan iborat
2 Темир йўл транспорти тўғрисидаги қонунга қисқача таъриф беринг?
O’zbekiston Respublikasi “Temir yo’l qonuni” Oliy Majlis tomonidan 15 Aprel 1999 yilda tasdiqlangan va qo’shimcha o’zgartirishlar kiritilgan. (23.10.2008yil №232, 06.04.2006yil. N ZRU-31
Q’onun 28 moddadan iborat, ulardan quyidagilari harakat xavfsizligiga bag’ishlangan: 7-modda. Temir yo’l transportining muhofaza zonalari
Aholi xavfsizligini ta’minlash, shuningdek yer ko’chishi, yer cho’kishi, suv oqizib ketishi, sel olishi va boshqa xavfli ta’sirlarga uchrashi mumkin bo’lgan yerlarda joylashgan temir yo’llardan hamda temir yo’l transportining boshqa ob’ektlaridan bir me’yorda foydalanish maqsadida muhofaza zonalari belgilanadi. Muhofaza zonalarini belgilash tartibi, ularning o’lchamlari, bu maqsad uchun ajratilgan yerlardan foydalanish rejimi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.


3 Темир йўл транспорти тўғрисидаги қонуннинг 1-моддасини шарҳланг
Ушбу Қонунда қуйидаги асосий тушунчалар қўлланилади:
темир йўл транспорти (темир йўл) — умумий фойдаланишдаги транспорт турларидан бири бўлиб, у ишлаб чиқариш ва ижтимоий йўналишдаги корхоналар, муассасалар ва ташкилотларни ўз таркибига олган, бошқа давлатларнинг темир йўллари ва транспортнинг бошқа турлари билан ўзаро ҳамкорликда ташиш эҳтиёжларини таъминловчи ягона ишлаб чиқариш-технология мажмуидан иборатдир;
темир йўл транспорти корхонаси — темир йўл асосий фаолиятининг тузилмавий бўлинмаси бўлиб, бевосита ташиш жараёнини таъминлайди;
темир йўл транспорти муассасаси — темир йўлнинг кадрлар тайёрлаш, темир йўл транспорти ходимларига ижтимоий-маиший ва маданий хизмат кўрсатиш соҳасида банд бўлган тузилмавий бўлинмаси;
темир йўл транспорти ташкилоти — темир йўлнинг қўшимча ёрдамчи фаолиятни амалга оширувчи ва ташиш жараёнида бевосита иштирок этмайдиган тузилмавий бўлинмаси;
темир йўл устави — қонунчиликка мувофиқ темир йўлнинг, темир йўл транспорти хизматларидан фойдаланувчи юридик ва жисмоний шахсларнинг (шу жумладан улар номидан иш кўрувчи экспедиторлик ва бошқа ташкилотларнинг) ҳуқуқлари, мажбуриятлари ва жавобгарлигини белгилайдиган норматив ҳужжат;
(1-модданинг олтинчи хатбошиси Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 21 апрелдаги ЎРҚ-683-сонли Қонуни таҳририда — Қонунчилик маълумотлари миллий базаси, 21.04.2021 й., 03/21/683/0375-сон)
транспорт хизматлари бозори — юклар, йўловчилар, багаж ва юк багажини ташувчи, транспорт воситаларига техник хизмат кўрсатувчи ва таъмирловчи, темир йўл транспортида ташиш билан боғлиқ қўшимча ёрдамчи ишларни ҳамда бошқа иш турларини (хизматларни) бажарувчи соҳа;