1. tokarlik dastgohini tuzilishi konstruktiv elementlari asosiy va yordamchi qismlari

16.PAYVANDLANUVCHANLIK

Payvandlash jarayonlarini klassifikatsiyalashda uchta asosiy fizik belgi ajratib kursatiladi: kiritilayotgan ( berilayotgan ) energiya turi bosim mavjudligi va asbob – energiya eltuvchining turi Buyumga kiritilayotgan energiya turiga kura payvandlash protsesslari ( payvandlash, kavsharlash, va kesish) uchta sinfga bulingan.

Termik – issiklik energiyasidan foydalanib eritish yuli bilan amalga oshiriladigan payvandlash turlari: yey yordamida gaz termit alangasida , elektr shlak usulida plazma elektronnur, lazer yordamida payvandlash turlariga;
Termomexanik – issiklik energiyasi va bosimdan foydalanib bajariladigan:kantaktli, diffuzion, gazpress yordamida payvandlash turlariga;
Mexanik – mexanik energiya va bosimdan foydalanib amalga oshiriladigan: ultratovush yordamida, ishkalanish vositasida,sovuklayin payvandlash turlariga bulinadi.
Yoy yordamida payvandlash eritib payvandlashga kiradi . Payvandlashning bu turida asosiy va kushimcha metallni elektrod xamda payvandlanayotgan metall orasida yonayotgan elektr yoyi eritadi.Erigan asosiy va kushimcha metall (elektrod, sim yoki lenta) payvandlash vannasini tashkil kiladi, bu vannadagi metallning kristallanishi natijasida payvandchak xosil buladi.
Gaz alangasida payvandlash payvandlanadigan va kushimcha metallarni yukori temperaturali gaz-kislarod alangasida erishiga asoslangan. Kislarodda yonishi uchun yonilgi sifatida atsetillen, vodorod,pranok, butan aralashmasi, kerasin, benzin buglari, tabiiy yorituvchi gazlar,neft, kaks gazlari va boshka gazlar ishlatiladi.
Elektr – shlak usulida payvandlash payvandlanadigan va kushimcha metallarni vujudga keltirilgan payvandlash pratsessida suyuk shlakdan elektr toki utayotganida ajratib chikadigan issiklik bilan eritishga asoslangan.
Termit yordamida payvandlash shundan iboratki,payvandlanadigan detallar urta chidamli kolipga joylashtiriladi, uning ustiga urnatilgan tigelga termit-alyuminiy bilan temir kuyindisining kukunsimon aralashmasi solinadi.
Plazma yordamida payvandlash biror bosimli gaz muxitidan katta zichlikdagi elektor tokini utkazishga asoslangan, buning natijasida gaz ionlashgan xolatga keladi, uning bu xolati plazma deyiladi.
Lazer yordamida payvandlash maxsus kattik va gazsimon nurlatkichlardan olinadigan kuchli yeruglik nuri yordamida amalga oshiriladi. Lazer bilan payvandlashda vakkumning keragi yuk va uni xatto generatordan ancha uzok masofada, xavoda xam bajarish mumkin.
Kontaktli payvandlash payvandlanadigan detallarning kontaktlashadigan joyidan elektr toki utayotganida ajralib chikadigan issiklik taʼsirida birkadigan joylarning kizishi va erishidan iborat; shu joyga sikuvchi kuch bilan taʼsir etilsa, payvand birikma xosil buladi.
Sovuklayin payvandlash ancha katta bosim taʼsir ettirilganda metallarning uzaro tishlashib kolishiga asoslangan.