1-топшириқ. Мавзуга доир саволларга жавоб беринг: Тарихий гоеграфиянинг фан сифатида шалланишида муҳим омил бўлган тарихий

Ser Aleksandr Byornes (16 may 1805- 1841 yil 2 noyabr) - diplomat, Buyuk O'yinda qatnashgan ingliz armiyasining sardori , sayohatchisi va kashfiyotchisi . Shuningdek , u Buxoro amirligi bilan aloqalarni o'rnatish va uni o'rganishga qo'shgan hissasi uchun " Buxorolik Byorns" laqabini oldi .London Qirollik jamiyati a'zosi (1834)
O’rta Osiyolik buyuk allomalarning asarlari orqali tarixiy geografiyani o’rganishda muxim ahamiyatga ega. Xorazmiyning Ma’mun akademiyasida yaratgan “Dunyo kartalari” atlasi muxim ahamiyat kasb etadi. U “Ma’mun dunyo kartasi” deb ham yuritilgan. U 840 yillarda tugallangan. Xorazmiyning shu atlas asosida “Sirat al-arz” (Erning ko’rinishi, surati ma’nosida) kitobi yozilgan. Uning faqat betlari olingan bir nusxasi topilgan. U Qohiradan 1878 yilda topilgan. Keyinchalik Strasburg kutubxonasiga o’tgan. Unda jami 537 ta eng muxim joyning nomi, g’arbdan sharqqa qarab ketma ketlikda berilgan. Tog’larning 203 nomi berilgan. Unda dengizlar, tog’lar va daryolar ham to’liq berilgan. Jayxoniy geogarf bo’lib, X asrda Buxorada yashagan. U 914 ildan 942 yilgacha Somoniylardan Nasr Ibn Ahmad davrida vazir lavozimida ishlagan. “Masofalar va mamlakatlar tarixi” (Kitob almasolik va mamolik) asari 7 jildan iborat bo’lgan.Unda ko’pgina mamlaatlarning geografik ma’lumotlari bilan birga urf odatlariga oid ma’lumotlar ham talaygina. Narshaxiy X asrning birinchi yarmida yashagan tarixchi olim. Uning Taxqiqi al viloyat kitobi bor. Buning Buxoro tarixi yoki Narshaxiy tarixi deb nomlashadi. Unda asosan tarix urushlar, xukmdorlar haqida bayon etilagn bo’lsada, Buxoroning shaxarlari, qishloqlari, aholisi haqida ham ma’lumotlar bor.“Xudud alolam” asarida O’rta Osiyo va Afg’onistonga oid geografik, etnografik, iqtisodiy ma’lumotlar to’plangan. Beruniy uning 150 yaqin asari bor. Uning Asari boqia (Qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar asarida) turli xalqlarning kaledarlari, bayramlari, tarixiy ma’lumotalr, qabilalr va joylarning nomlari berilgan. Yevropaliklar bu asarni Xronologiya deb ataydilar. Beruniyning geogrfiya va geodeziyaga oid 12 ta asari bo’lgan. Beruniyning mashhur Hindiston asari 10201030 yillarda yozilgan.Uning gegrafiyani o’rganish Ser Aleksandr Burnes ( tug'ilgan ser Aleksandr Berns ; 16 may 1805 , Montrose , Shotlandiya - 1841 yil 2 noyabr , Kobul ) - diplomat, Buyuk O'yinda qatnashgan ingliz armiyasining sardori , sayohatchisi va kashfiyotchisi . Shuningdek , u Buxoro amirligi bilan aloqalarni o'rnatish va uni o'rganishga qo'shgan hissasi uchun " Buxoro kuyishlari " laqabini oldi .