1. Тупроқни зичлаш ҳолатлари. Тупроқни зичлаш усуллари

бу ерда F- зичловчи плитанинг юзаси.

Н.Я. Хархута шиббаловчи машиналарнинг ишчи ўлчамларини солиштирма импульс бўйича танлашни тавсия қилади:

, ( МПа.с)
Солиштирма импульснинг чегаравий қиймати (МПа.с) тупроқлар учун ошмаслиги керак:

Сулес учун 0,004. . . 0,006

енгил сој тупроқ 0,006. . . 0,010

ўрта сојтупроқ 0,10. . . 0,018

ојир сој тупроқ ва лойтупроқ 0,018. . . 0,030

Тупроқни турини ва шиббаловчи плитанинг юзасини билган ҳолда плитанинг маълум бир ојирлигида уни ташлаш баландлигини аниқлаш мумкин:

4.Титратма ҳаракатли машиналар билан

тупроқни зичлаш

Титратма ҳаракатли машина ва меҳанизмлар тупроққа тез тебранма таъсирлар ўтказади. Уларнинг ва тупроқ ҳамда машинанинг ојирлик кучи таъсиридан тупроқ заррачалари орасидаги бојланишлар бузилади,уларнинг ўзаро силжиши содир бўлади ва натижада зичроқ бўлиб ётади.

Титратишнинг таъсир самараси кўпгина омилларга бојлиқ бўлади. Бу усулда ҳам тупроқ намлиги таъсири бошқа усуллардаги кабидир. Зичланиш жадаллиги тебранишлар сонини ортиши билан юқорилади. Таркиби лой заррачалари 6 % гача бўлган тупроқлар учун юза тебратишлар самаралироқдир.

5.Тупроқларни сувга чўктириб ўз-ўзини зичлаш
Тупроқни зичлашни синалган усулларидан бири тупроқни тўла намлаш оқибатида заррачаларини ўзаро бојланишини йўқолишига олиб келиш, бирикишини қулашди, йирик јовакликларни тўлиши ва натижада катта зичлика эришишдир.

Канални намлашда ўзини бўйича қисмларга тўсиқлар ёрдамида бўлинади. Тўсувчи иншоотлар мавжуд бўлса улардан фойдаланилади.Канал бўйича сингиб йўқолаётган сувни ўрнини босадиган миқдорда сув қўйилиб турилади.

Намлаш билан зичлашда кўтарма айтарли даражада ўзини ҳолатини йўқотади.

Кейинги вақтда бу усул янада такомиллаштирилди.Ётқизилаётган қисмга берилаётган тупроқ бульдозерни ојирлиги билан ҳам зичланиб борилади. Бунда тупроқни сувга 1 м гача қатламда бостирилиб тўкилади. Бу эса тупроқ устидан машинани юришга имкон беради.

6. Тупроқни зичлаш учун жиҳозларни танлаш
Тупроқни зичлаш учун машиналар зичланаётган юзани ўлчамлари майдони ва шаклига; ишларни ҳажми ва жаддлигига; тупроқни тури ва хусусиятлари ; зичловчи жиҳозни тупроққа таъсирини хусусиятига; иқтисодий кўрсаткичларга қараб танланади. Зичловчи ва шиббаловчи машиналар шундай танланадики, уларнинг тупроқда содир бўлаётган зўриқиш тупроқ учун парчаловчи бўлмаслиги даркор.

Н.Я.хархута тавсиясига кўра тупроқдаги энг катта зўриқиш қуйидагича бўлиши керак :

бу ерда - кўрилаётган тупроқ учун парчаловчи зўриқиш.

Зичловчи машиналарнинг ојирлигини ортиши билан зичланаётган қатламнинг қалинлигини ортиши ўзаро мос эмас. Ўта ојир зичловчи машиналарни қўллаш зичлашни таннархини ортишига олиб келади.Шу боис, энг самарали ојирлик 18. . . 20 т ҳисобланади.