1. Тупроқни зичлаш ҳолатлари. Тупроқни зичлаш усуллари

Тупроқни зичлаш усуллари. Тавсифи ва қўллаш шартлари
Режа:
1. Тупроқни зичлаш ҳолатлари.

1. 
   Тупроқни зичлаш усуллари.
   
2. 
   Динамик ҳаракат қилувчи машиналар билан тупроқни зичлаш
   
3. 
   Тебранма ҳаракатли машиналар билан тупроқни зиялаш.
   
4. 
   Тупроқлари сувга чўктириб ўз-ўзини зичлаш.
   
5. 
   Тупроқни зичлаш учун жиҳозларни танлаш.
   
6. 
   Тупроқ зичловчи машиналар унумдорлиги.
   

Таянч суз ва иборалар: Мақбул намлик, сувга чўкиб, механик зичлаш, текис зичлагич, пневмашина, буюртмали зичлагич, плита, силкиниш, гидровибратор.
1. Тупроқни зичлаш ҳолатлари
Ишлаб чиқаришда тупроқли иншоотларни юмшатилган тупроқдан тиклашда зичлаш ишлари бажарилади. Иншоот пойдеворини мустаҳкамлаш ва сув шимилишини камайтириш учун ҳам тупроқ зичланади. Натижада зичланган тупроқни мустахкамлиги, ўзидан сув утказмаслиги, ювилишга каршилиши, ошади. Тупроқни зичлиг даражаси г/см3 ва т/м3 да курсатилади.

Зичлаш жараёнига қуйидаги омиллар таъсир этади: механик таркиби, ёпишқоқлик, бошлангич зичлиги ва намлик, зичлаш қатлам қалинлиги, бир жойдан меҳанизмларни ўтиш сони, зичлаш усули ва қўлланиладиган машинанинг ўлчамлари. Одатда зичлаш юпқа қатлам билан бажарилса ва бојланиши кам тупроқларда яхши даражада бажарилади. Тупроқни зичлашда намлаш катта аҳамиятга эга. Сув тупроқ заррачалари атрофини қоплаб, улар орасидаги ишқаланишни камайтиради , Бу даражадаги намлик мақбул намлик деб айтилади. Тахминий ҳисоблар учун тупроқларни мақбул намлиги % қуйидагича бўлади.

қумок тупроқлар учун 7....10

қумок тупроқлар учун 9...15

бўз тупроқлар учун 12....20

лой грунтлар учун 20...30

Яхши даражада зичлашни олиб бориш учун қуруқ тупроқлар намланади, ортиқча нам тупроқлар қуритилади. Мақбул намликкача керак бўлган сув миқдори қуйидаги формула бўйича аниқланади:

Q=

Бу ерда q- 1 м3 тупроқни намлаш учун зарур сув миқдори,м3 ;

- мақбул намлик,% ;

- тупроқни табиий намлиги, %