1. Umumiy tushunchalar; Xususiy elektr o‘tkazuvchanlik

gurux elementlari (masalan, bor 3) kiritilsa uning valent elektronlari qo‘shni kremniy atomlari valent elektronlari bnlan uchta to‘lik bog‘liklik xosil qiladilar. To‘rtinchi bog‘lanish esa to‘lmay qoladi. Uncha kattabo‘lmagan issiqlik energiyasi ta’sirida xam qo‘shni kremniy atomining valent elektronlari bu bog‘lanishni to‘ldiradi. Natijada borning tashqi qobig‘ida ortikcha elektron xosil bo‘ladi., ya’ni u manfiy zaryadga ega bo‘lgan qo‘zgalmas ionga aylanadi. Kremniy atomining to‘lmagan bog‘lanishi - bu kovakdnr (2.3 v - raem). Energetik diagrammada bu jarayon elektronning valent zonadan akseptor satxi Wa ga o‘tishiga va valent zonada kovak xosil bo‘lishiga mos keladi (2.3 g - raem). Bu vaqtda erkin elektron xosil bo‘lmaydi. Bunday kiritma - aksegggorli deb ataladi, akseptor atomlarikiritilgan yarim utkazgich esa - kovak yoki r - turdagi elektr o‘tkazuvchashshk deb ataladi. R-turdagi yarim o‘tkazgich uchun kovaklar - asosiy zaryad tashuvchilar, - elektronlar esa - asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar xisoblanadi.

• gurux elementlari (masalan, bor 3) kiritilsa uning valent elektronlari qo‘shni kremniy atomlari valent elektronlari bnlan uchta to‘lik bog‘liklik xosil qiladilar. To‘rtinchi bog‘lanish esa to‘lmay qoladi. Uncha kattabo‘lmagan issiqlik energiyasi ta’sirida xam qo‘shni kremniy atomining valent elektronlari bu bog‘lanishni to‘ldiradi. Natijada borning tashqi qobig‘ida ortikcha elektron xosil bo‘ladi., ya’ni u manfiy zaryadga ega bo‘lgan qo‘zgalmas ionga aylanadi. Kremniy atomining to‘lmagan bog‘lanishi - bu kovakdnr (2.3 v - raem). Energetik diagrammada bu jarayon elektronning valent zonadan akseptor satxi Wa ga o‘tishiga va valent zonada kovak xosil bo‘lishiga mos keladi (2.3 g - raem). Bu vaqtda erkin elektron xosil bo‘lmaydi. Bunday kiritma - aksegggorli deb ataladi, akseptor atomlarikiritilgan yarim utkazgich esa - kovak yoki r - turdagi elektr o‘tkazuvchashshk deb ataladi. R-turdagi yarim o‘tkazgich uchun kovaklar - asosiy zaryad tashuvchilar, - elektronlar esa - asosiy bo‘lmagan zaryad tashuvchilar xisoblanadi.