1. Yalpizdoshlarr sistematik tahlili Yalpizdoshlar morfologik biologik xususiyati

kasalliklarida o`t haydovchi, og`riq qoldiruvchi, qusishga qarshi, ovqatni

hazm qildiruvchi vosita sifatida qo`llaniladi. Yalpiz bargi va uning efir

moyi tinchlantiruvchi, spazmolitik, antiseptik va o`t haydovchi

xossalarga ega. Ular ta`sirida oshqozon sekresiyasi kuchayadi, ishtaha

yaxshilanadi, silliq muskularni bushashtirib, spazmlarni yo`qotadi, jigar

o`tini ko`paytiradi.

Mentha piperita

Mentha piperita

Mavrak (Salvia) turkumi.

• 
  Mavrak – Salvia L - Lamiaceae - yasnotkaguldoshlar oilasiga mansub ko'p yillik
  
• 
  o't o'simlik hisoblanadi. Ildizi baquvvat yog'ochlangan, 4-tartibgacha tarmoqlangan,
  
• 
  sertarmoq ildizining asosiy qismi tuproqning 10-15 sm lik katlamida joylashgan, ko'pi
  
• 
  bilan 68 sm chuqurlikkacha yetib boradi. Poyalari birinchi yili 4 qirrali, quyi qismi
  
• 
  yog'ochlangan, kulrang tusda yuqori qismi tukli, yashil, bo'yi 80 sm gacha yetadi.
  
• 
  Barglari qarama-qarshi joylashgan, uzunchoq bandli mayda kungurali, uzunligi 2-8 sm
  
• 
  kengligi 0,8-2,5 sm, burishgan tukli, kulrang yashil. To'pguli poyaning eng
  
• 
  yuqorisidagi boshoqsimon qismidir, u sodda yoki shoxlangan, sodda xalqalardan tarkib
  
• 
  topgan. Gullari ikki labli, kuk binafsha rang, yondosh bargchalarining qo'ltiqlarida
  
• 
  joylashgan. Mevasi 4 dona yong'oqchadan iborat, urug'lari qurrasimon bo'lib kattaligi
  
• 
  2-3 mm. 1000 dona urug' vazni 7-9 g. O'rta dengiz bo'yi mamlakatlarining tog'li
  
• 
  yerlarida tabiiy sharoitda o'sadi. Shimoliy Kavkaz, Qrim, Moldovada ekib o'stiriladi.
  

Salvia officinalis

Marmarak (Salvia officinalis)

• 
  Ko‘p yillik, bo‘yi 20—50 sm ga yetadigan yarimbuta. Poyasi
  
• 
  ko‘p sonli, shoxlangan, serbarg, to‘rt qirrali, pastki qismi
  
• 
  biroz yog‘ochlangan. Bargi oddiy, uzun bandli, poyaning eng
  
• 
  yuqori qismidagilari bandsiz bo‘lib, poyada qarama-qarshi o‘rnashgan.
  

• 
  Guli qiyshiq, gulkosachasi ikki labli, sertuk, gultojisi ikki
  
• 
  labli, ko‘k-binafsha rangda, otaligi ikkita, onalik tuguni to‘rt
  
• 
  bo‘lakli, yuqorida joylashgan. Mevasi — 4 ta yong‘oqchadan
  
• 
  iborat. lyun-iyul oylarida gullaydi