1. yuk ko’tarish mexanizmlarini ishlatishda xavfsizlik tadbirlari

2. Ortish tushirish ishlarida xavfsizlik tadbirlari 
 
Transport jarayonining tarkibiy qismi yuklarni ortish va tushirish ishlari 
hisoblanadi. 
Qo’l kuchi bilan bajariladigan yuk ortish va tushirish ishlariga xavfsiz ishlash 

---

qoidasi bo’yicha instruktaj olgan, tibbiy ko’rikdan o’tgan va bu ishlarni bajarishga 
ruxsati bor shaxslar qo’yiladi. 
Hayvonlarni va hayvon mahsulotlarini ortish, tushirish bilan bog’liq ishlarda 
ishlovchilar profilaktik emlanishikerak. 
YUk ko’tarish mexanizmlari qo’llanilgan shaxslarga o’qitilgan va yuk 
ko’tarish mexanizmlarida ishlash huquqini beruvchi guvohnomasi mavjud 
xodimlarga ruxsat beriladi. 
Ortish, tushirish ishlarini xavfsizligini taminlashda uni amalga oshirish 
maydonini to’g’ri tashkil etganligi ham muhim o’rin tutadi. 
YUklarni doimiy qabul qiluvchi punktlarni (savdo bazalari, elevatorlar va 
boshqalar) zarur mexanik vositalari bilan jihozlash tavsiya etiladi. Ortish, tushirish 
ishlari bajariladigan omborxonalar va bazalar maydonlarining o’lchami bu 
punktlarga maksimal darajada yuk tushirilganda ham transport vositalari orasida 
xavfsiz oraliq saqlanib qolishikerak. 
Mashinalarni yon bilan kuyishda ortish yoki tushirish ishlarining qo’lami L 
(m) taxminan, 
a
a
l
n
L
т
+
+
=
)
(
, 
(18.1.) 
formula bo’yicha aniqlanadi. Mashinalar eni bilan qo’yilganda esa
b
b
В
n
L
т
+
+
=
)
(
,
(18.2.) 
formula bo’yicha aniqlanadi. 
Bu yerda n
m
- transport vositalarining soni; 
l
– mashina uzunligi, m; V – mashina 
enining o’lchami, m; a, b – mashinalar orasidagi masofa; a=1 m, b=1,5 m qabul 
qilish tavsiya etiladi. 
Agar yuk ko’tarilayotgan platforma transport vositasining kuzovini polidan 
baland yoki past bo’lsa zinapoyadan foydalanishkerak. YUkni ko’tarishda yuk bilan 
odamning og’irligi birgalikda zinani ko’pi bilan 20 mm ga egishiga ruxsat beriladi. 
Agar zinapoyaning uzunligi 3 m dan ortiq bo’lsa, uning ostidan oraliq tayanchlar 
o’rnatilishikerak. Zinapoyaning kengligi 0,6 m dan kam bo’lmasligikerak. 
Ortish, tashish va tushirish xavfsizligi bo’yicha barcha yuklar etti guruhga 

---

bo’linadi. 
Birinchi – kam xavfli yuklar (qurilish meteriallari, sabzavotlar, mevalar, oziq-
ovqat mahsulotlari, ehtiyot qismlar) idishlarda va idishlarsiz tashiladi.