1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона давлат университети бобожонов нозимжон неъматжонович талабалар оммавий соғломлаштириш спорти ни воситалари ва машғулотлари. (монография)

Қўлларга 
таяниб 
ѐтиб 
қўлларни 
тирсакдан 
букиб 
тўғрилаш.Машқни ҳечқандай жиҳозсиз,оддий пол устида, стул, табуретка, 
дераза ости тахтаси ва бошқаларга таяниб энг оддий машқни тизимли 
бажариш турникда тортилиш машқлари келтирган ўзгаришни содир 
қилишини амалда кўрдик.
Экспериментал 
гурухимизда 
қўлни 
икки 
бошли 
мушагини 
ривожлантириш учун 10 нафар йигиталаримизда икки хил модулни танладик. 
Модул мазмунидаги ―турникда тортилиш‖ ва ―таяниб қўлларни тирсакдан 
букиб тўғрилаш‖ машқларини асосий модул қилиб олдик. Модулларнинг 
жисмоний юкламаси нисбатини бир бирига яқинлаштириш мақсадида 
таяниш жойи қанча паст бўлса машқнинг фойдаси шунча юқори бўлишини 
назарда тутдик. 
Асосий шарт кун тартибининг бўш вақтини асосан тажриба 
иштирокчилари модул сифатида қабул қилинган машқларни бажаришга 
сарфлашлари лозим қилиб белгиладик. Бўш қолган ҳарқандай ҳолатни шу 
машқ учун сарфлайдиганлар жуда қисқа вақт ичида натижасини ўзлари ҳис 
қилдилар. Ҳар кунлик қўлларга таяниб уни тирсакдан буки тўғрилаш 
машқини бажариш машқни такрорлаш сонини кундалик дафтарга ѐзиб 
бориш одатга айлантирилди. Жисмоний маданият амалиѐти 30-60 ѐшга 
борганда ҳам ташқи кўриниш ўзгармаслиги, қайд қилинган машқни доимий 
такрорлашни тақазо этади.
Уй брусьяси. Қайд қилинган самарани берадиган ―уйингиз брусьяси‖ – 
суянчиқлари бир бирига қаратиб қўйилган иккита стул. Иқлимнинг турли 
шароитида, уйда 15-20 минут давомидаги машқлар инсон танаси 
мушакларини шу кун учун яратиш лозим бўлган танамиз мушаклари 
тонусини яратиш хизмат қилади. Бундай машқлар юқорида қайд қилинган 
мушаклар гуруҳини(елка, орқа, бўйин, қорин мушаклари)ни ривожлантириш 
восита ролини ўйнаши мумкин. Стулларнинг иккала суянчиғи орасига 

---

63 
кириб(елка кенглигида қўйилади) таяниш билан бажариладиган 10 дан ортиқ 
машқларни доимий машқ қилишда самарали фойдаланиш мумкин.