1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона давлат университети бобожонов нозимжон неъматжонович талабалар оммавий соғломлаштириш спорти ни воситалари ва машғулотлари. (монография)

 Тананинг бел ва қорин мускуллари учун машқлар. Олдинга, ѐн 
томонларга энгашишлар: ўнга, чапга бурилишлар, айланма ҳаракатлар 
(ўртача суратда). Нафас олиш - маромли, чуқур, тўлиқ чиқариш билан. 
Юклама меъѐри (машқни такрорлаш) 6-8 дан 10-12 мартагача. Машқлар орқа 
мускулларни, қорин (пресс) мускулларини мустаҳкам лайди ва умуртқа 
поғонаси 
ҳаракатчанлигини 
яхшилайди. 
Нафас 
чуқурлашади 
ва 
вужудимизнинг қон айланиш тизими фаолияти яхшиланади.
Турган жойда югуриш, сакрашларўртача ѐки тез суръатда бажа-
рилади. Нафас маромли, чуқур, зўриқишларсиз. Сакрашларнинг тахминий 
меъѐри 40-70 мартали, югуриш 1-1,5 минутгача давом эттирилиши мумкин. 
Югуриш ва сакрашлар қўл ва оѐқларни мускулларини кўпчилигига разминка 
бўлиб хизмат қилади, қон айланиш ва нафас органлари ишини яхшилаш 
имконини беради. Агар гигиеник гимнастикани бажарилаѐтган бўлса ҳаракат 
темпини аста-секинлик билан пасайтириш билан тугалланади. 
Машғулот якунига юрак қисқариши частотаси(ЮҚЧ)ни пасайтириш 
қонуният. Тана мускуллари максимал бўшаштирилади. Нафас маромли, 
чуқур. Юриш узоқлиги 0,5-1 минут. Машқларни бажаришдан юзага келган 
организмнинг қўзғалувчанлигини пасайиши содир бўлади.
 Қўл ва оѐқ мускуллари учун машқлар. Қўлларни кўтариш ва пастга 
тушириш, тирсакдан, елкадан букиш, айлантиришлар, кафтни бармоқлар 
билан кафт қисмидан айлантириш, қайириш ва бошқалар.
 Оѐқларнинг 
мускуллари учун машқлар. Ўтириб туришлар, 
пружинасимон ўтириш учун катта (ўта катта) қадамлар қилган ҳолатда 
оѐқларни букиш, оѐқни ўзини айлантиришлар (тана ҳолати турлича). Қўл ва 
оѐқлар учун машқлар жонлироқ ҳаракатлар тарзида, ўртача темпда 6-8 дан 
12-14 мартагача такрорланади. Нафасни ушламай маромли бажарилади. 
Машқлар тананинг мускуллар жойлашган жойларини мувофиқ ҳолда 

---

64 
мустаҳкамлайди, қўллар ва оѐқларнинг бўғинлари ҳаракатчанлигини 
яхшилайди. Нафасни ва қон айланишини нормаллаштиради.