1. ЎЗбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Бу иш ўқув йилининг биринчи ярмида қуйидаги йўналишларда олиб 
борилади: 

Ўқишга янги қабул қилинганларни таълим муассасасидаги ўқув 
шароитлари билан таништириш; 

Касб – ҳунар коллежи бўйлаб экскурсиялар ташкил этиш; 

Меҳнат фаҳрийлари иштирокида «Менинг келажакдаги касбим» мавзусида 
кечалар ўтказиш; 

Касблар ҳақида ҳикоя қилинган видеофильмлар кўриш; 

Шаҳар ѐки тумандаги тарихий жойлар, меъморчилик ѐдгорликлари билан 
таништириш; 

Коллежга янги қабул қилинган ўқувчиларнинг коллеж ѐки академик лицей 
битирувчилари билан учрашуви; 

«Менинг лицейим ѐки коллежим» мавзусида анкета сўровларини ўтказиш. 
Ана шу ишларни амалга оширишда таълим муассасаси директорининг 
вазифалари қуйидагилардан иборат: ўқувчиларни касбга йўналтириш ишларини 
мақсадга мувофиқ режалаштириш ва Муҳокома қилиш; касбга йўналтириш 
ишлари натижаларини таҳлил қилиш; муассасасида касбга йўналтириш 
хоналарини ташкил этиш. 
Демак, ўқувчиларни касбга йўналтиришда узвийликни таъминлаш учун умумий 
ўрта таълим мактаблари ва касб – ҳунар коллежларининг ўзаро ҳамкорлигини 
кенг йўлга қўйиш лозим. 
Касбни инсонга қўядиган талаблари. 
Махсус талаблар – жисмоний баркамоллик, рангларни яхши ажрата 
олиш, кўриш қобилиятининг ривожланиши, қўллар харакатини яхши 
сувофиқлаштириш, дастгоҳлар билан боғлиқ барча касблар, металларнинг 
хоссаларини билиш ва билимини амалгда қўллаш, буюмларни автоматга тез 
ўрнатиш ва талабга мувофиқ тайѐрлаш, тайѐрланган буюмлар сифатини
Муҳокома қилиш, прибор ва латчиклардан маълумотларни олиш ҳамда зарур
тадбирларни қўллаш, автоматчи касблари.
Психофизологик талаблар – мантиқий фикрлаш қобилиятининг 
ривожланиши, шаклларни эслаш қобилиятининг ривожланиши, диққатни 
тўплаш қобилиятининг ривожланиши, диққатни кўчириш қобилияти, вазиятни 
тез англаш ва қарорга келиш, мақсадга эришишининг барча омилларидан 
фойдаланиш, автоматчи касблари, техник фикрлаш қобилиятининг 
ривожланиши, мантиқий фикрлаш қобилиятига эга бўлиш, фазовий 
тасаввурнинг ривожланиши, рақам ва шаклларни эслаш қобилиятининг 
ривожланиши, диққат ва кузатувчиликнинг ривожланиши, дастгоҳ билан 
боғлиқ барча касблар. 
Касбий талаблар – аниқ фанлар бўйича чуқур билим ва малакаларга эга 
бўлиш, машина ва ускуналарнинг тузилишини, кинетик схемасини билиш,
уларни тўғри бошқариш, прибор, асбоб ва мосламаларнинг вазифасини, 
тузилишини ва қўлланишини билиш, эскиз ва чизмаларни яхши ўқиш ва 
ишлатиш, эскиз, чизма ва бошқа технологик хужжатлардан унумли фойдалана 

---

137 
олиш, буюм тайѐрлашнинг режимларини ва сарфланадиган вақтни ҳисоблай 
олиш, асбобларни чархлаш, созлаш ва такомиллаштиришни билиш.