1. ЎЗбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Матор-машқ системаси—бу системада ўқитиш икки босқичда олиб 
борилади. Биринчи босқичда теҳнологик жараѐннинг бир қисми бажарилиб, 
айрим операцияларни бажариш усуллари билан танишади. Иккинчи 
босқичда эса буюмни батамом тайѐрлайди. Бу системанинг камчилиги—
ўқувчиларни кўникма ва малакаларини онгли равишда ўзлаштиришлари 
назарда тутилмаган. Шунинг учун бу системадан воз кечилган. 
Операция-буюм ва мотор-машқ системаси бу системанинг ҳамма 
ижобий томонлари операция-комплекс системасида ривожлантирилади. 
Операция-комплекс системаси—ўқувчиларни олдин 2-3 кетма-кет 
операцияларни ўзлаштириши, шу операцияларни ўз ичига олган комплекс 
ишларни бажаришга ўргатишдан иборат.
Мактаб ўқув устахоналарида амалий меҳнат малака ва кўникмаларни 
ўргатиш операция-буюм системаси бўйича амалга оширилади. Меҳнат 
таълими дастурида амалий меҳнат кўникма ва малакаларни ўргатиш 
маҳаллий шароитга қараб олиб борилиши инобатга олинган, бу эса
кўникма ва малакаларни буюм системаси бўйича шакллантиришни назарда 
тутмайди. Мактаб устахоналарида ўтказиладиган машғулотларда 
ўқувчиларнинг ижодий фаолиятга жалб қилишнинг умумий хусусиятлари:
1. ижодий иш жараѐнида ўқувчилар яратадиган ҳамма нарсалар, 
ўқувчилардан қунт билан, зўр бериб меҳнат қилишни талаб этади.
2. Ҳар қандай ижодий фаолият маълум масалаларни ҳал қилишни назарда 
тутади ва фикрлаш фаолияти орқали натижага эришилади, бу фаолият 
натижасида мавжуд билимлардан янги хулосалар чиқарилади.
3. Ўқувчилар ижодий фаоилияти жараѐнини қуйидаги босқичларга бўлиш 
мумкин:

ғоянинг пайдо бўлиши ѐки ижодий масалани вужудга келиши; 

масалани ечиш ва амалда қўллаш; 

---

51 
Ўқувчиларнинг ижодий фаолият жараѐни ўзига хос хусусиятларга эга: 

ҳар қандай ижод учун янгилик характерлидир; 

ўқувчилар ижодкорлиги уларнинг мустақил харакатлари катталар 
харакатидан пастроқ савияда бўлиши билан характерланади;