1. Ўзбекистон темир йўл транспортини ривожлантириш муаммолари

ТРАНСПОРТДА ИЛМ-ФАН, ЭКОЛОГИЯ ВА ХАВФСИЗЛИК

Режа:

1. Ўзбекистон темир йўл транспортини ривожлантириш муаммолари.
2. Дарё транспортини ривожлантириш муаммолари.
3. Автомобиль транспортининг ривожлантириш илмий-техник муаммолари.
1. Ўзбекистон темир йўл транспортини ривожлантириш муаммолари.
Темир йўл транспортида фан ва техникани ривожлантиришнинг келажакдаги йўналиши темир йўлларни электрлаштириш, ишлаб чиқариш жараёнларини механизациялаш ва автоматлаштиришдан иборатдир.
Ўзбекистон Республикаси темир йўл транспортини янада ривожлантириш муаммоларига қуйидагилар киради:
а) мавжуд йўлларнинг ўтказувчанлик ва кўтарувганлик қобилиятини ошириш. Бу масалани ҳал этишда асосий магистрал темир йўлларни электр тортиш кучига ўтказиш алоҳида аҳамият касб этади.
Бекатлар ичи излар поездлар вазнини ва кўтарувчанлик қобилиятини оширишнинг самарали усулларидан биридир. Бундай усулларнинг жорий этилиши инвестициялар сарфини кам талаб этади ва келажакда ташиш таннархини камайтиришни таъминлайди. Бунда шуни қайд қилиш лозимки, жуда катта қувват ва тортиш кучига эга бўлган локомотивлар ва катта юк кўтариш қобилиятига эга бўлган вагонларни келажакда харид этишга эътибор берилиши лозим;
б) юк ва пассажир поездларининг ҳаракат тезлигини ошириш. Ҳаракат тезлигини ошириш ҳозирги замон транспорт ривожининг энг муҳим муаммоларидан биридир. Юк ташишда ҳаракат тезлигини ошириш поездлар максимал тезлигини оширишгина бўлмай, балки юкларни жўнатувчилар омборидан истеъмолчилар омборигача етказишни ҳам тезлаштиришдан иборатдир. Шу билан бирга юк вагонлари обороти (айланиши)ни тезлаштириш ҳам зарур. Бу эса мавжуд юк вагонлари билан қўшимча юк ташиш имконини беради.
Оғир вазнли юк поездлари ва пассажир поездлари ҳаракат тезлигини ошириш бир қанча илмий-техник муаммоларни ҳал этишни тақозо қилади. Катта қувватли локомотивлар ва тормозлаш, йўлларни лойиҳалаш, қуриш ва сақлашнинг янги меъёрларини ишлаб чиқиш, ҳаракатни бошқарувчи ривожланган янги автоматик тизимлар вужудга келтириш шу муаммолар жумласига киради.
в) мураккаб ва сермеҳнат жараёнларни автоматлаштириш. Автоматик тормоз қурилмалари, автоблокировка тизими, вагонларни автоматик усулда улаш, локомотивлар автоматик сигнализацияси ва алоқа тизимлари, автоматик тўхташ (автостоп) ва бошқалар темир йўл транспорти иш жараёнларини автоматлаштириш соҳаларига киради. Бундай ускуна ва қурилмалар бир қанча ишларни автоматлаштириб, кишиларни оғир қўўл меҳнатидан ва иш давомида янглишишлардан халос қилади.