10. Ishlab chiqarish xarajatlari reja

RASM
Xarajatlar
Ishlab chiqarish hajmi
Oddiy bir firma uchun xarajatlar egri chizig’i
Ko’p firmalar chekli mahsulotni qisqartirishdan oldin uning oshishini tajriba qiladilar. Natijada ular quyidagicha xarajat chizmasiga ega bo’ladilar. Chekli xarajatlar shuni bildiradiki, o’rtacha umumiy xarajat ko’tarilishni boshlashdan oldin tushadi.

4. QISQA MUDDATLI VA UZOQ MUDDATLI XARAJATLAR

4. QISQA MUDDATLI VA UZOQ MUDDATLI XARAJATLAR

Biz bu bobdan shuni bildikki, mulohaza qilib ko’rsak, firma xarajatlari vaqtga bog’liq bo’lishi mumkin. Nima uchun bunday bo’lishini tekshirib ko`raylik.
QISQA MUDDATLI VA UZOQ MUDDATLI O’RTACHA UMUMIY XARAJATLAR O’RTASIDAGI BOG’LIQLIK
Ko’pgina firmalar uchun o’zgarmas va o’zgaruvchan xarajatlar o’rtasidagi umumiy xarajatlar taqsimoti vaqtga bog’liqdir. Buni o’ylab ko’ring. Masalan: FORD mashina kompaniyasi kabi mashina zavodi qisqa vaqt ichida FORD uning mashina zavodlari hajmi yoki sonini o’zgartira olmaydi. Faqatgina u o’zining oldindan mavjud bo’lgan zavodlariga qo’shimcha ishchi xodimlar olish yo’li bilangina u ishlab chiqarayotgan mashinalar sonini ko’paytirishi mumkin. Bu zavodlarning xarajatlari qisqa muddat ichida o’zgarmaydi biroq bir necha yil davomida FORD yangi zavodlar qurib yoki eskilarini yopib zavodlar hajmini ko’paytirishi mumkin. Shuning uchun uzoq muddat ichida uning zavodlari xarajatlar o’zgaruvchandir.

Bu chizma qisqa va uzoq muddatli xarajatlar bilan bog`liqdir. Uzoq muddatli o`rtacha umumiy xarajat egri chizig`i qisqa muddatli o`rtacha umumiy xarajatga qaraganda, ancha U shaklida egilgandir. Qo`shimcha qilib aytganda, hamma qisqa muddatli egri chiziqlar uzoq muddatli egri chiziqlar ustida yotadi. Bu xususiyatlar o`sishi firmaning uzoq muddatda ko`proq egiluvchan bo`lganligidadir. Natijada, uzoq muddatda, firma xohlagandek qisqa muddatli egri chiziqni tanlaydi. Lekin, qisqa muddatda avval tanlangan qisqa muddatli egri chiziqdan foydalanilgan bo`ladi. Ushbu miqdor bu misolda ishlab chiqarishda o’zgarish turli davr oralig’idagi xarajatlarni o’zgartirishni ko’rsatadi.