10. Ishlab chiqarish xarajatlari reja

Karolinaning ishlab chiqarish funksiyasi va umumiy-xarajat egri chizig`i
E’tibor bilan qaraydigan bo’lsak, ishchilar soni ortgani sayin, chekli mahsuloti kamayadi. 2-ishchining chekli mahsuloti 40 ta pishiriq edi. 3-ischiniki 30 ta, 4-ishchiniki 20 ta va h.k. Bu xossa kamayib boruvchi chekli mahsulot deb ataladi. Boshida, ya’ni ishchilar soni kam bo’lganida Karolina oshxonasidagi anjomlardan foydalanish qulay bo’lgan. Ishchilar soni ortgani sari, vositalardan birgalikda foydalanish va tiqilinch muhitda ishlashga majbur bo’lishadi. Oxir-oqibatda ishchilar bir-biriga halal berishadi. Shu sababli yangi yollangan ishchining umumiy ishlab chiqarishga qo’shgan hissasi oldin yollangan ishchinikiga qaraganda kamroq bo’ladi.
Ikkinchi chizmada kamayib boruvchi chekli mahsulot ham tasvirlangan. Ishlab chiqarish funksiyasi egri chizig’i (“boshqaruv asosda o`sish”) har bir qo’shilgan mehnat sarfi (“boshqaruv”) uchun ishlab chiqarish hajmining (“o`sish”) o’zgarishini ko’rsatib beradi. Ushbu ishlab chiqarish funksiyasi egri chizig’i bir ishchining chekli mahsulotini ham ko’rsatib beradi. Ishchilar soni ortgani sayin, uning chekli mahsuloti kamayib boradi, va ishlab chiqarish funksiyasi yanada bukiladi.

ISHLAB CHIQARISH FUNKSIYASIDAN UMUMIY

• ISHLAB CHIQARISH FUNKSIYASIDAN UMUMIY
• XARAJAT EGRI CHIZIG’IGACHA
•  
• Jadvalning oxirgi uchta ustuni Karolinaning pishiriq ishlab chiqarish xarajatini ko’rsatadi. Bu misolda, Karolina oshxonasining xarajati soatiga 30$ va bir ishchining maoshi soatiga 10$. Agar u yana bitta yangi ishchi yollasa, uning xarajati soatiga 40$ bo’ladi. Agarda 2 ta ishchi yollasa, bu ko’rasatkich 50$ ga yetadi. Bu ma’lumotlar keltirilgan jadval Karolina yollaydigan ishchilar soni ishlab chiqariladigan pishiriqlar miqdori va uning umumiy xarajatlari qanchalik o’zaro bog’likligini ko’rsatadi.
• Keyingi boblarda ko’zda tutilgan maqsadimiz firmalarning ishlab chiqarishini va narxlash qarorlarini o’rganishdan iborat. Bu maqsadda, 1-jadvaldagi eng muhim bog’liqlik ishlab chiqarish miqdori (2-ustun) va umumiy xarajat (6-ustun) larning orasidadir. Ikkinchi chizmaning (b) chizmaida jadvaldagi ikki ustun ma’lumotlari grafik shaklda tasvirlangan, uning gorizontal o’qida ishlab chiqarish miqdori va vertikal o’qida umumiy xarajat aks ettirilgan. Undagi egri chiziq umumiy xarajat egri chizig’i deb ataladi.