10-Maruza. Mavzu: Pasterellyoz kasalligi qo’zg’atuvchisi

Pasterellalar laktoza, dulsit, gliserin, salisin, inulin, ramnoza, raffino zalarni parchalaydi. Lekin uglevodlarni parchalash xususiyati ularda doimiy emasdir. Umumiy belgi sifatida glyukoza, saxaroza, mannoza, galoktozani fermentasiya qilishini inobatga olinadi. Jelatinani eritmaydi, sutni ivitmaydi, indol, vodorod sulfid hosil qiladi, mochevinani parchalamaydi.

Chidamliligi. Pasterellalar quritishda, yuqori harorat va quyosh nurlari ta’sirida tez o’ladi. 70-90 0C da5-10 min, 580C da 20 min da, qaynatganda shu zahoti o’ladi. Past haroratlarda uzoq saqlanadi.Muzlatilgan tovuq jasadida yillab (Ye.V.Kojevnikov, 1975), tuproqda bir oy, tovuq tezagida ikki oy yashaydi.

Dezinfeksiyalovchi moddalardan – fenol, krezol, xlorli ohak, formalin va h. k. lar kuchli ta’sir qiladi.

Pasterellalar antibiotiklarga sezuvchandir.

Patogenligi. Qo’zg’atuvchining patogenligi har xildir, virulentligi ham o’zgaruvchandir. Ba’zan o’lgan hayvondan 6-9 soatdan keyin olingan materialdan ajratilgan kulturalar, o’lgan zahoti olingan materialdan ajratilgan lariga nisbatan 10 marta virulentligi kuchli bo’ladi (oq sichqonlarda). Qo’zg’atuvchining yangi ajratilgan shtammlari oq sichqon ,quyon, kabutarlar uchun patogenlidir. Laboratoriya sharoitlarida pasterellalar virulentligi pasayishi yoki yo’qolishi mumkin. Silliq koloniya shakli virulentli, shilimshiq koloniya shakli virulentligi past, kengish koloniya shakli esa – virulentligi kam yoki umuman patogen bo’lmaydi. Kapsula hosil qiluvchi shtammlari yuqori virulentli bo’ladi. Endotoksinlar hosil qiladi.

Patogenligi. Qo’zg’atuvchining patogenligi har xildir, virulentligi ham o’zgaruvchandir. Ba’zan o’lgan hayvondan 6-9 soatdan keyin olingan materialdan ajratilgan kulturalar, o’lgan zahoti olingan materialdan ajratilgan lariga nisbatan 10 marta virulentligi kuchli bo’ladi (oq sichqonlarda). Qo’zg’atuvchining yangi ajratilgan shtammlari oq sichqon ,quyon, kabutarlar uchun patogenlidir. Laboratoriya sharoitlarida pasterellalar virulentligi pasayishi yoki yo’qolishi mumkin. Silliq koloniya shakli virulentli, shilimshiq koloniya shakli virulentligi past, kengish koloniya shakli esa – virulentligi kam yoki umuman patogen bo’lmaydi. Kapsula hosil qiluvchi shtammlari yuqori virulentli bo’ladi. Endotoksinlar hosil qiladi.