10-ma’ruza: podshipniklar tasnifi. Sirpanish podshipniklari. Turlari. ISHQALANISH Turlari. Qo’llaniladigan materiallar. Reja

---

114 
10-MA’RUZA: PODSHIPNIKLAR TASNIFI. SIRPANISH 
PODSHIPNIKLARI. TURLARI. ISHQALANISH TURLARI. 
QO’LLANILADIGAN MATERIALLAR. 
Reja: 
1. Podshipniklar haqida umumiy ma’lumotlar.
2. Sirpanish podshipniklari va ularning turlari.
3. Sirpanish podshipniklarining ishlash sharoiti va yemirilishi.
4. Sirpanish materiallarida qo‘llaniladigan materiallar.
1. Podshipniklar haqida umumiy ma’lumotlar
Podshipniklar val hamda o‘qlarning tayanchlariga o‘rnatilib, tayanch vazifasini 
o‘taydi, ya’ni tayanchga tushadigan kuchni bevosita qabul qiladi.
Mashinalarning ishlashi va ishga chidamliligi podshipnikning sifatiga ko‘p 
jihatidan bog’liq. Shuning uchun podshipniklarni tanlash va ish jarayonida ularni 
kuzatib turish masalalariga alohida e'tibor berish lozim. To’g’ri hisoblangan va 
tuzilishi jihatidan aniq bo’lgan podshipniklar berilgan yuklamalarni qabul qilishi va 
ishqalanishga sarflanadigan quvvatni iloji boricha kamaytirishi zarur. Ishqalanishning 
turiga qarab, podshipniklar sirpanish podshipniklari va dumalash podshipniklariga 
bo’linadi. 
Aylanayotgan val yoki o‘q shiplari podshipniklarda ishqalanadi, shu 
ishqalanishning turiga qarab podshipniklar sirpanish podshipniklari bilan dumalash 
podshipniklariga bo’linadi. Shuningdek, har xil yo‘nalishda ta’sir qiladigan kuchlar 
uchun har xil podshipniklar ishlatiladi. Masalan, val o‘qiga tik ta’sir qiluvchi kuchlarni 
qabul qilish uchun radial podshipniklar; val o‘qi bo‘ylab yo‘nalgan kuchlarni qabul 
qilish uchun tirak podshipniklar; val o‘qiga tik hamda val o'qi bo‘ylab ta’sir qiluvchi 
kuchlar uchun radial-tirak podshipniklar ishlatiladi. 
2. Sirpanish podshipniklari va ularning turlari
Sirpanish podshipniklarida sirpanib ishqalanish hodisasi sodir bo’ladi. Val va 
o’qlarning tayanchlarga mo’ljallangan qismi sapfa deyiladi. Sapfalarning shakli