10-Ma’vzu; Karozers tenglamasi. Karozers tenglamasi Korshakning noekvivalentlik qoidasi

2.Korshakning noekvivalentlik qoidasi
V.V. Korshak^* va V.V.Golubevning ta`kidlashicha, adipin kislotasi bilan
geksametilendiaminning polikondensatlanishida monomerlardan birining hatto 0,09% ortiqcha olinishi polimer molekulyar massasining 10 marta kamayib ketishiga olib keladi.

Ortiqcha B komponent Ortiqcha B component
mol’ % mol’ %
1-rasm. Polikondensat molekulyar massasining monomerlar aralashmasi nisbatiga bog’liqligi (V.V.Korshak).
Bu V.V.Korshakning funktsional guruhlar noekvivalentligi qoidasi deb ataladi. Bu erda va - ortiqcha olingan komponentning, ikkinchi komponentning va reaktsiyaning qo`shimcha mahsuloti molekulyar massalari.
Muvozanatli polikondensatlanishda almashinuv jarayonlarining borishiga qaramasdan hosil bo`lgan makromolekula o`lchami noekvivalentlik qoidasi yordamida aniqlanadi. Agar bir monomerning mollar soni n, boshqasiniki esa m bo`lib, m > n bo`lsa, bunday holda polimerlanish darajasi sistemadagi kam miqdorda olingan monomerlarning mollar sonini ortiqcha olingan monomerlarning mollar soniga bo`lgan nisbati bilan belgilanadi:
(10)
Agar sistemaga funktsional guruhlardan birortasi bilan o`zaro ta`sirda bo`laoladigan monofunktsional guruh kiritilsa, u funktsional guruhni qurshab olishi natijasida polikondensatlanish jarayonini to`xtatadi.
Reaktsiya bir xil turdagi funktsional guruhlar sarflanib bo`lsagina to`xtaydi. Bu vaqtda ikkinchi turdagi funktsional guruhlarning ortiqchasi sistemaga kiritilgan monofunktsional birikmaning miqdoriga ekvivalent bo`ladi.
Polimerlanish darajasining qiymati 1 mol’ monofunktsional birikmaga to`g’ri keladigan bifunktsional birikmalarning o`zaro nisbati orqali aniqlanadi:

Masalan, agar aminoenant kislotasini 1 mol’ % moy kislotasi ishtirokida polikondensatlansa polimerlanish darajasi 100 ga teng bo`lgan polimer hosil bo`ladi, 2 mol’ % moy kislotasi ishtirokida esa, maksimal polimerlanish darajasi 50 ga teng bo`ladi. Polikondensatlashda polimerning molekulyar massasini monofunktsional birikmalarni qo`shish yo`li bilan boshqarish mumkin.
Oligomerlar olishda foydalaniladigan reaktsiyaga qobiliyatli bunday monofunktsional birikmalar molekulyar massasini boshqarish uchun stabilizatorlar ishlatiladi.